Święto Niemego Kina od 15 lat jest stałą i rozpoznawalną pozycją na festiwalowej mapie Warszawy. Flagowe wydarzenie Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego odbędzie się w dniach 19–22 kwietnia w kinie Iluzjon przy ulicy Narbutta 50A. W trakcie 4 dni zaprezentujemy filmy z epoki kina niemego z akompaniamentem muzyki jazzowej, klasycznej, klubowej i eksperymentalnej, wykonywanej na żywo przez wybitnych artystów: Włodka Pawlika, Gabę Kulkę, Drekoty, Resinę czy Sutari.
Główną bohaterką tegorocznej edycji Święta Niemego Kina będzie ikona kina przedwojennego – Pola Negri, czyli urodzona w Polsce Barbara Apolonia Chałupiec. Odkryła ją rodzima wytwórnia „Sfinks”, a talent rozwinęła niemiecka „UFA”, dzięki której Negri stworzyła znakomity duet z reżyserem Ernstem Lubitschem. Ich współpraca zaowocowała amerykańskim kontraktem z wytwórnią „Paramount”, otwierając Poli najjaśniejszy rozdział jej kariery i stawiając ją w jednym szeregu z takimi gwiazdami jak chociażby Greta Garbo, Gloria Swanson czy Mary Pickford. Negri magnetyzowała na ekranie swoją nietuzinkową urodą i skalą talentu. Potrafiła równie dobrze wcielić się w rolę cyganki, rozbójniczki, hiszpańskiej tancerki czy robotnicy.
Ambicją tegorocznej edycji festiwalu jest przybliżenie widzom fenomenu tej gwiazdy poprzez ukazanie jak najszerszego spektrum jej kreacji. Zaprezentujemy cały wachlarz wcieleń Poli Negri w wydaniu melodramatycznym, komediowym, a nawet futurystyczno-groteskowym. Specjalnie w tym celu sprowadziliśmy unikatowe kopie filmowe z Murnau Stiftung w Wiesbaden, EYE Filmmuseum w Amsterdamie oraz Deutsche Kinemathek w Berlinie. Obok filmów z udziałem naszej bohaterki, pokażemy „Przepaść“ Urbana Gada (1910) z dunką Astą Nielsen, do której Pola była wielokrotnie porównywana, „Puszkę Pandory“ Georga W. Pasta (1929) z Louise Brooks, która stworzyła w kinie bardzo podobny typ kobiety fatalnej czy film „Patsy“ Kinga Vidora (1928), w którym Marion Davis fenomenalnie parodiuje archaiczną grę aktorską polskiej gwiazdy.
Polska repremiera filmu „Bestia” otworzy 15. Święto Niemego Kina
Na otwarcie (czwartek 19.04) pokażemy film prezentujący narodziny gwiazdy – „Bestia“ z 1917 roku. Produkcja zachowała się jedynie w amerykańskiej wersji eksportowej pt. „The Polish Dancer“. Jest obecnie najstarszym obrazem z udziałem Poli Negri i jedynym przykładem jej wcześniejszej kariery. Pokaz „Bestii“ będzie równocześnie polską premierą filmu po zakończonej w 2017 roku restauracji cyfrowej w rozdzielczości 4K. Filmowi towarzyszyć będzie koncert Włodka Pawlika na fortepian i taśmę. Nagradzany w Polsce i za granicą pianista jest nie tylko jednym z najgłośniejszych obecnie nazwisk polskiego jazzu, ale także autorem świetnie przyjętych przez krytykę ścieżek filmowych. Muzykę autorstwa Pawlika można usłyszeć m.in. w „Rewersie” Borysa Lankosza, „Pora umierać” Doroty Kędzierzawskiej czy „Nightwatching” Petera Greenawaya. Podczas solowego występu w kinie Iluzjon usłyszymy utwór, którego równoważnymi elementami będą precyzyjnie rozpisana kompozycja i spontaniczna improwizacja.
„Bestia“ (1917) reż. Aleksander Hertz, fot. Fototeka FINA
Nie takie znowu nieme
Podczas Święta Niemego Kina film spotyka się z muzyką, a przeszłość z teraźniejszością. Dlatego wszystkie pokazy wybranych przez nas „zabytków” polskiej i światowej kinematografii wzbogacone będą o graną na żywo ścieżkę dźwiękową autorstwa wyjątkowych reprezentantów polskiej sceny muzycznej. Wybierając artystów, stawialiśmy przede wszystkim na różnorodność. Zagrają więc artyści doświadczeni w materii filmowej oraz twórcy, dla których jest to nowe wyzwanie. Na scenie pojawią się muzycy utożsamiani z jazzem, elektroniką, popem oraz folkiem. Niektórzy instrumentaliści zamierzają zawierzyć improwizacji, inni – cyzelują premierowe kompozycje. Układając program, szukaliśmy relacji pomiędzy fabułą filmu a specyfiką wykonawcy: mechaniczna „Lalka” Ernesta Lubitscha (1919) doczeka się więc elektronicznej oprawy, losy „Hiszpańskiej tancerki” Herberta Brenona (1923) będziemy śledzić przy akompaniamencie gitary, a o oprawę muzyczną rozgrywającej się w górskiej scenerii „Dzikiej kotki” Ernesta Lubitscha (1921) zadba folkowa Sutari. Podobnych związków jest więcej, aby je odnaleźć, wystarczy spędzić długi weekend ze Świętem Niemego Kina.
Imprezy towarzyszące
Dla miłośników muzyki rodem z przedwojennej Warszawy – piosenek i pieśni Wiery Gran, Mieczysława Fogga czy Adama Astona – przygotowaliśmy potańcówkę z Warszawską Orkiestrą Sentymentalną (piątek, 20.04). Najmłodszym widzom zaproponujemy wydarzenia familijne połączone z interaktywnym pokazem archiwalnych filmów animowanych z muzyką na żywo. Do projektu zaprosiliśmy artystów: Annę Ługowską, Jakuba Pałysa, Aleksandrę Nykowską Bartosza Ługowskiego oraz Piotra Jarosza.
Spróbujemy również opisać fenomen Poli Negri, jej kariery i zmitologizowanej biografii podczas międzynarodowej konferencji „Pola Negri – aktorka, ikona, legenda”, którą organizujemy przy wsparciu polskich filmoznawców z czołowych ośrodków akademickich, we współpracy z festiwalem Le Giornate del Cinema Muto w Pordenone i EYE Filmmuseum w Amsterdamie.
Dodatkowo filmy prezentowane podczas Święta Niemego Kina staną się pretekstem dla prelekcji pełnych nieznanych zakulisowych historii i pikantnych stuletnich skandali z pierwszych stron gazet!
Pola Negri – fenomen gwiazdy
Czy można mówić o charakterystycznym stylu gry i tańca Poli Negri? Dlaczego jej urokowi ulegali reżyserzy i partnerzy filmowi? Dlaczego wielbiły ją tłumy? Odpowiedź na te pytania będzie można znaleźć w filmach, które zostały włączone do sekcji otwierającej jubileuszowe święto „Bestii", egzotycznej „Hiszpańskiej tancerce", groteskowej „Dzikiej kotce", produkcji „Gdy serce nienawiścią pała" – prezentowanej ze specjalnej kopii wykonanej unikatową metodą rekonstrukcji koloru Desmeta (Desmetcolor, czyli inaczej metoda Desmeta, pochodząca od nazwiska jego twórcy – Noela Desmeta, to sposób na archiwalne zabezpieczenie koloru w filmach niemych) – oraz „Mani", pochodzącej z najwcześniejszego okresu niemieckiej kariery Negri, którą będzie można zobaczyć poza przeglądem, w czasie niedzielnych wieczorów „Retrokino” w warszawskim kinie Iluzjon.
Obok Poli Negri dwa znamienne hasła tegorocznego Święta Niemego Kina to: kobieta i taniec. Kobietom poświęcamy dwie kolejne sekcje programu.
Poprzedniczki, rywalki, parodystki – jak określić gwiazdy pojawiające się na ekranie równolegle z Polą Negri? Kto inspirował Polę Negri? Asta Nielsen, Ossi Oswalda, Marion Davies – która z nich grała jak Pola Negri, a która ją prześmiewczo kopiowała? W sekcji poprzedniczki, rywalki, parodystki znalazły się cztery filmy: „Nie chcę być mężczyzną", „Przepaść", „Lalka" i „Patsy", która zwieńczy przegląd.
Aktorki kina niemego swoją ekspresyjną grą fascynowały całe rzesze ludzi. Wielkie, podkreślone czarną kredką oczy, wężowe ruchy, zmysłowe pozy. To wszystko będzie można znaleźć w filmach z sekcji niewolnice zmysłów. W jej skład wchodzą skandalizująca „Puszka Pandory” oraz inspirowany zabójstwem aktorki Marii Wisnowskiej film „Ludzie bez jutra”, który zostanie pokazany w czasie specjalnej edycji „Retrokina”.
Taniec, nieodłącznie związany z postacią Poli Negri, stanie się tematem filmów ostatniej sekcji: taniec, eksperyment na ekranie. Pokażemy „Niemą z Portici", film, w którym niezapomnianą kreację stworzyła primabalerina Anna Pawłowa. Program uzupełnia siedem etiud tanecznych z początku XX wieku – pierwsze próby zatrzymania tańca na ekranie.
Wystawa
Świętu Niemego Kina towarzyszyć będzie zaproponowana przez Muzeum Kinematografii wystawa o Poli Negri, która jest jak dotąd najbardziej wyczerpującą i bogatą w archiwalia ekspozycją jaka powstała na temat aktorki. Powstała 10 lat temu we współpracy z wieloma archiwami światowymi, z udziałem osób i instytucji zajmujących się twórczością Negri i niewątpliwie zwraca uwagę na jej niepodważalną wartość merytoryczną.
Jest to wystawa biograficzna, retrospektywna, ukazująca drogę życiową i artystyczną wielkiej gwiazdy światowego kina. Pokazuje sylwetkę niezwykle popularnej aktorki, która rozpoczęła swoją karierę w epoce kina niemego, z powodzeniem kontynuowała ją w czasach filmu dźwiękowego, zdołała podbić Amerykę, ale dla wielu ludzi zwłaszcza młodych, jest postacią nieznaną.
Wystawa przygotowana została w oparciu o materiały znajdujące się nie tylko w zbiorach polskich archiwów, bibliotek, placówek muzealnych. Dzięki naszym zagranicznym partnerom z Niemiec, Francji, Holandii oraz z USA m.in.: Deutsche Kinemathek, Deutsches Filminstitut, Bundesarchiv, La Cinémathèque française, University of Southern California, Paramount Pictures otrzymaliśmy archiwalia, które po raz pierwszy mogą obejrzeć miłośnicy kina.
Pola Negri zagrała w 63 filmach, w Polsce tylko w 8, większość nakręciła w Niemczech i Stanach Zjednoczonych.
Do tej pory nigdzie nie zgromadzono w jednym miejscu tak wielu różnorodnych materiałów związanych z życiem i twórczością Poli Negri.
Wystawę zaprezentujemy w kinie Iluzjon oraz w siedzibie FINA przy ulicy Wałbrzyskiej 3/5 na warszawskim Służewie w dniach 19-22 kwietnia 2018.
Kuratorzy wystawy: Krystyna Zamysłowska , Piotr Kulesza
Więcej informacji na stronie festiwalu: www.swietoniemegokina.pl
Bilety
Bilety do nabycia online oraz w kasie kina Iluzjon od 3 kwietnia 2018 roku.
Kasa kina: (22) 848 33 33; iluzjon.rezerwacje@fn.org.pl
Ceny biletów: normalny – 14 zł; ulgowy – 12 zł; karnet – 50 zł (nie dotyczy Repremiery, liczba karnetów ograniczona, dostępny wyłącznie w kasie kina)
Zasady zakupu i realizacji karnetu
Wstęp na wydarzenia towarzyszące bezpłatny.
Informacje o akredytacjach:
Podstawą wydania akredytacji dla mediów, upoważniającej do wejścia na wydarzenia w ramach festiwalu „Święto Niemego Kina” w dniach 19-22 kwietnia 2018 r., jest aktywna praca w zawodzie, owocująca regularnymi publikacjami w prasie, telewizji, radiu oraz internecie.
Zgłoszenia przyjmujemy do 9 kwietnia pod adresem media@nina.gov.pl.
