Amnestia

Czołówka

Tytuł oryg.:
Amnestia
Rodzaj:
Film fabularny
Kraj produkcji:
Polska
Rok produkcji:
1981
Premiera:
1982/11/29
Reżyseria:
Stanisław Jędryka
Scenariusz:
Stanisław Jędryka, Tadeusz Mikołajek
Kierownik produkcji:
Jerzy Rutowicz
Scenografia:
Wojciech Krysztofiak
Kostiumy:
Ewa Krzemińska
Montaż:
Barbara Kosidowska, Janina Wiśniewska
Muzyka:
Andrzej Korzyński
Operator:
Mieczysław Jahoda
Obsada:
Franciszek Trzeciak, Michał Juszczakiewicz, Wojciech Wysocki, Jan Jurewicz, Kazimierz Kaczor, Ryszard Kotys, Zbigniew Buczkowski, Grzegorz Wons, Arkadiusz Bazak, Eugeniusz Kamiński, Hanna Chodakowska, Iwona Głębicka, Mariusz Saniternik, Ewa Kamas, Małgorzata Drozd, Janusz Kłosiński, Jerzy Janeczek, Joachim Lamża, Jan Himilsbach, Emilia Krakowska, Monika Stefanowicz, Ryszard Faron
Czas trwania:
87 min.

Opis filmu

Akcja filmu rozgrywa się we Wrocławiu w 1947 roku. Ryszard, młody akowiec, pracuje w milicji. Stale jednak myśli o powrocie do walki podziemnej. Rezygnuje z pracy, obwiniając się o to, że podczas jednej z akcji spowodował śmierć Teodora, kolegi z partyzantki. Zaczyna pracować w fabryce wagonów. Zostaje kochankiem Zuli, żony swego pracodawcy. Prawdziwym uczuciem darzy jednak Blankę, która nie potrafi zrozumieć do końca jego polityczno-moralnych rozterek. Zagubienie bohatera pogłębia się. Kiedy nadarza się możliwość uzyskania amnestii dla partyzantów, Ryszard bez wahania z niej korzysta.

Komentarz

Stanisław Jędryka znany twórca filmów dziecięcych i młodzieżowych, sięgnął po temat dotyczący tożsamości młodego człowieka, który obarczony wojenną przeszłością próbuje odnaleźć się w nowej rzeczywistości. Dorastający w warunkach okupacji bohater jest emocjonalnie i mentalnie nieukształtowany. Po zakończeniu wojny, mimo przynależności do AK zaczyna pracować w policji. Odczuwa jednak brak lojalności w stosunku do partyzantów którzy kontynuują walkę. Stawia sobie zasadnicze pytanie: czy wrócić do lasu, czy budować swoją przyszłość. W pewnym momencie prozaiczna rzeczywistość przezwycięża ideologiczne przynależności. Poznaje różne kobiety i realizuje się jako mężczyzna. Przeżywa pierwszą prawdziwą miłość. Młody Ryszard, choć wcześniej zbuntowany, teraz decyduje się wreszcie rozpocząć nowe życie i zerwać z wojenną przeszłością. Amnestia jest filmem sprawnie zrealizowanym, z odpowiednią dramaturgią utrzymującą tempo akcji. Na uwagę zasługują również ciekawe kreacje aktorskie. Film Jędryki jest jednak niespójny w kwestii przesłania. Otóż z końcowej sceny, widz może się domyślać, że główny bohater mimo ogłoszonej amnestii zostaje aresztowany. Ze względu na czasy, w których film powstał, ta informacja nie jest ukazana w warstwie obrazowej. Jednak powojenne losy Ryszarda są mniej związane z polityką, a bardziej z kroniką historii miłosnych. Reżyser kładzie akcent na takie cechy bohatera jak niedojrzałość, nie możność ustosunkowania się do swojej przeszłości, a w rzeczywistości, chciałoby się rzec, wręcz schizofreniczna dezorientacja w sytuacji politycznej własnego kraju. Można więc odnieść wrażenie, że wszystko co się wydarzyło w życiu Ryszarda było przypadkiem, a przeszłość w AK, jedynie nic nie wnoszącą do jego osobowości przeszkodą do „normalnego” życia. Taka postać z całą pewnością nie jest reprezentatywna dla pokolenia Kolumbów. Jędryka tworząc bohatera który nie widzi sprzeczności w przynależności do AK i pracy w milicji, fałszuje społeczną rzeczywistość powojennej Polski.

Głosy prasy

„Uprzejmie chciałbym zapytać, czy nie jest to aby swego rodzaju nadużycie i świadome wprowadzenie widza w błąd, jeśli w tym przypadku filmowi daje się tytuł Amnestia.? [...] nastąpiło tu dość zabawne odwrócenie porządku: jeśli dawniej opowieści partyzanckie bywały majone przygodą uczuciową bohatera, to teraz owe przygody wypełniły cały film, a partyzanckie działania bohatera służą za ozdobnik, docierają do nas jedynie echem. Kto nie wie skądinąd, ten nie wie do końca i nie dowie się w kinie dlaczego „nie ma on wyjścia” ze swojej skomplikowanej sytuacji.” Władysław Cybulski, Dziennik Polski 227/1982 „Przede wszystkim realizatorzy nie mogli zdecydować się, na ile losy bohatera są reprezentatywne, typowe dla pokolenia Kolumbów, a na ile pozostają one jednostkowe. Nie każdy bowiem były Akowiec szedł wówczas do ciupy i tym bardziej nie każdy pracował w milicji, zaś jeszcze bardziej zaskakujące wydaje się połączenie jednego wariantu z drugim.” Teresa Krywow, Ekran 2/1983

Treść

Ryszard, młody akowiec, po zakończeniu wojny rozpoczyna pracę w milicji. Jego przyjaciel, Julek, żołnierz dywizji Kościuszkowskiej, wyjeżdża w Bieszczady, by pomścić śmierć rodziców zabitych przez oddziały UPA. Ryszard nie może rozstać się z konspiracyjną przeszłością, nie ujawnia się i nie oddaje broni. Na jednej z policyjnych akcji spotyka Teodora, kolegę z partyzantki. Puszcza go wolno, ale wydaje mu się, że mężczyzna ginie od zabłąkanej kuli. Później jeszcze kilkakrotnie widzi postać Teodora. Dręczony wyrzutami sumienia rzuca pracę w policji. Poznaje dużą starszą od siebie Karolinę, która wprowadza go w dojrzałe życie. Za jej pośrednictwem dostaje pracę w fabryce, jako kierowca dyrektora Morawskiego. Wkrótce zostaje również kochankiem jego żony Zuli. Ryszard zakochuje się w swojej rówieśniczce Blance. Partyzancka przeszłość Ryszarda i tajemnicze wydarzenia wojenne Blanki utrudniają ich wzajemne zrozumienie. Karolina jest przeciwna temu związkowi, w końcu opuszcza miasto. Ryszard po politycznym zwolnieniu dyrektora Morawskiego rzuca pracę. Od Zuli Ryszard dowiaduje się, że skazana na rozstrzelanie Blanka, została odbita przez partyzantów, a potem brutalnie zgwałcona przez swoich wybawców. Ta inforamcja, a także wiadomość o śmierci Julka i Teodora powoduje, że Ryszard wyrzuca broń. Gdy dowiaduje się o amnestii dla żołnierzy AK, zgłasza się na policję. Słychać jak za Ryszardem z hukiem zatrzaskują się drzwi więziennej celi.

Oceń film




Galeria