Drugi film Roberto Rosseliniego okazał się już dziełem przemyślanym, konsekwentnym, świadomie wpisującym się w nurt neorealizmu.

Tytuł filmu pochodzi od zawołania, jakim zwracali się do Włochów żołnierze amerykańscy („paesano” oznacza w dialekcie z południowych Włoch mieszkańca wsi). Jest to opowieść o przełomowym dla kraju okresie wyzwolenia, ułożona w sześć nowel, uporządkowanych według chronologii wyzwalania przez aliantów kolejnych miast.

Film, złożony z portretów pojedynczych bohaterów, stanowi obraz narodu i jego przeżyć od 1943 roku do zakończenia wojny.