Film Wildera sięga – zgodnie z tytułem – do prywatnego życia „najlepszego mózgu epoki”, jak nazywał swojego znamienitego przyjaciela dr Watson. Obraz detektywistycznego geniusza, jaki się z tej opowieści wyłania, całkowicie odbiega od powszechnych wyobrażeń na jego temat. Wilder skupił się przede wszystkim na dwóch faktach z biografii Holmesa: na jego uzależnieniu od kokainy oraz na niecodziennej przyjaźni z lekarzem relegowanym z armii. Akcja filmu toczy się wokół losów tajemniczej kobiety, którą uratowano, gdy tonęła w Tamizie. Śledztwo w tej sprawie prowadzi Holmesa do Szkocji nad jezioro Loch Ness. Okazuje się, że dotknięta rzekomą amnezją kobieta gorzko zakpiła sobie z wielkiego detektywa. Film Wildera ukazuje tzw. ludzki wymiar osobowości geniusza. Przedstawia go jako człowieka, który nie potrafi zaakceptować szarzyzny i miałkości dnia codziennego.