Nheengatu to rdzenny język obu Ameryk, należący do rodziny Tupi-Guarani. Posługuje się nim dziś około 8 000 mieszkańców Kolumbii, Wenezuelii i Brazylii, gdzie określany jest mianem języka Amazonii. Rozwinął się z tupinambá – języka używanego przez ludność Tupi na północnym wybrzeżu Brazylii, a ujednolicili go w XVII wieku jezuiccy misjonarze. To wtedy stał się w Brazylii lingua franca dla Portugalczyków, osadników pochodzenia europejskiego oraz ludności tubylczej. Dziś jednak jest na wymarciu – używa się go między sobą, ale nie przekazuje dalej dzieciom. Dlatego według UNESCO jest poważnie zagrożony. Film jest studium korzeni i historii Nheengatu. Podróżując łodzią w dół rzeki Rio Negro, która dawnej była ostoją tego języka, portugalski reżyser dociera do odległych zakątków Amazonii, gdzie poznaje tubylców, którzy jeszcze się nim posługują. Opowiadają o Nheengatu, zastanawiając się nad jego przyszłością. W każdym miejscu reżyser pozwala wybranemu tubylcowi nakręcić swoim smartfonem krótki film o ich spotkaniu. Okazuje się, że zarówno ekipa filmowa, jak i tubylcy uczą się czegoś od siebie nawzajem. Dyskutując o języku, tubylcy opowiadają też o sobie samych. I mimo, że wszyscy obawiają się, że Nheengatu niebawem zniknie, to nadal jest on silnie zakorzeniony w sercu Amazonii. Film, kręcony przez 28 dni, wykorzystuje ciekawe materiały archiwalne, dzięki którym staje się nie tylko portretem zanikającej powoli rzeczywistości. To również przepiękna wizualnie podróż do dzikiej i odległej dżungli, przypominająca podobne tematyką filmy Herzoga czy Coppoli.

Opis Millennium Docs Against Gravity

During a trip on the upper Rio Negro, in the deep Amazon forest, the director seeks a language imposed on the Indians by the ancient colonizers. Through Nheengatu, a blend of Portuguese and the indigenous Tupi language, the film reflects the meeting of two worlds. Nheengatu didn't exist before the 16th century, and used to be “a language of the conquerors and now it's the language of resistance” – as the locals put it. Throughout the director’s journey, we meet native inhabitants who discuss their personal tragedies, drinking problems, the current political situation and the role of the Church. We also get a chance to see the world through their perspective, as Barahona reveals footage shot by members of the indigenous communities he encounters with their smartphones.