Pasolini nakreślił w filmie dramatyczny obraz życia rzymskiej prostytutki, znanej jako Mamma Roma i jej syna Ettore. Bohaterowie żyją wśród alfonsów, złodziei, niebieskich ptaków i kobiet lekkich obyczajów, ludzi przegranych i trwających w poczuciu beznadziejności swej egzystencji. Bohaterka bezskutecznie usiłuje uwolnić się od swego sutenera, by rozpocząć nowe, uczciwe życie, a przede wszystkim by zapewnić lepszą przyszłość swemu synowi. Jednak i w jej przypadku fatalizm losu okaże się siłą nie do przezwyciężenia.

Wielu krytyków dostrzegło w filmie aluzje religijne (co potwierdziły dobitnie późniejsze dokonania Pasoliniego) wątek matki i syna przywołuje dramat ewangeliczny, zaś niektóre sceny stylizowane są na religijne obrazy włoskiego renesansu (m. in. „Ostatnia Wieczerza” Leonarda da Vinci).

Wielkim atutem filmu jest niezrównana, pełna żywiołowej ekspresji kreacja Anny Magnani.