Double bill: Pan Tadeusz (1928) | Pan Tadeusz (1999)

23.09.2022, godz 17:00, sala Mała Czarna

Opis

Na przeglądzie poświęconym polskiemu romantyzmowi nie mogło zabraknąć dwóch adaptacji polskiej epopei narodowej – Pana Tadeusza (1834) Adama Mickiewicza. Film Ordyńskiego z 1928 roku był jedną z najważniejszych polskich produkcji przedwojennych – dość wspomnieć, że na premierze zjawił się podobno sam Józef Piłsudski. Choć adaptacja była krytykowana za zbytnią ilustracyjność w stosunku do oryginału, to jednak z pewnością charakteryzuje się dużą inwencją formalną, a ponadto zachwyca pejzażami – film kręcony był w województwie nowogródzkim, na terenach doskonale znanych Mickiewiczowi.

Choć Andrzej Wajda nie wspominał o inspiracji dziełem Ordyńskiego, to jednak można znaleźć pewne podobieństwa pomiędzy filmami – warto porównać na przykład prologi obydwu adaptacji. Dlaczego Wajda pod koniec lat 90. sięgnął po tekst Mickiewicza? Czy mistrzowi polskiego kina udało się zaktualizować przesłanie XIX-wiecznej epopei? Jaki był stosunek Wajdy do obrazu przedstawionego przez Mickiewicza? Zdaniem Agnieszki Morstin, dzięki adaptacji z 1999 roku, „otrzymaliśmy przyjazną dawkę romantyzmu, którą odbiorca dzisiejszy potrafi zrozumieć i przyswoić. Bo jest to romantyzm bliski współczesnemu człowiekowi – mniej narodowy, a bardziej lokalny. Dlatego Pan Tadeusz Andrzeja Wajdy nie skłoni nas może do tego, byśmy zstępowali do głębi, lecz będzie filmową afirmacją świata widzialnego, namacalnego i żywego. Zrehabilituje zmysły, pozwalając odpocząć zmęczonemu ideologią umysłowi. Pokaże, jak zaparzyć kawę, która smakowałaby i nam, i Mickiewiczowi” (A. Morstin, Bez kompleksów. Filmowy Pan Tadeusz czytany inaczej [w:] Od Mickiewicza do Masłowskiej, pod red. T. Lubelskiego, s. 43)

Filmy w ramach projekcji

Polska, 1928
Polska, Francja, 1999

w ramach cyklu