W związku z 72. rocznicą deportacji Tatarów krymskich do Uzbekistanu, Filmoteka Narodowa, wspólnie ze Związkiem Ukraińców w Polsce, Komitetem Obywatelskim Solidarności z Ukrainą oraz Fundacją „Nasz Wybór”, zaprasza do Iluzjonu na wydarzenie „Krym – od deportacji do aneksji”, którego celem będzie lepsze poznanie losów rdzennych mieszkańców Krymu w przełomowych momentach ich historii w XX i XXI wieku: w czasach ZSRR, w pierwszych latach niepodległej Ukrainy oraz w dramatycznym okresie wojny hybrydowej i aneksji. W lutym i marcu 2014 roku naród krymskotatarski ponownie stał się obiektem represji i prześladowań. Aresztowano działaczy społecznych, zlikwidowano niezależne instytucje i media. Samorząd Tatarów krymskich, Medżlis, został uznany przez władze rosyjskie za organizację ekstremistyczną. Na naszych oczach próbowano zniszczyć dorobek lat osiemdziesiątych, gdy deportowani powracali do ojczyzny i mozolnie, doświadczając wielu przeszkód, odbudowywali tożsamość, życie kulturalne, religijne i społeczne.

23 maja o godzinie 18.00 widzowie Iluzjonu zobaczą „Krym. Jak to było” Kostiantyna Klackina, a o godzinie 20.15 „Krymskie źródło” w reżyserii Jacka Łęskiego, Józefa Romasza i Jacka Schmidta. Po projekcji ostatniego z filmów zapraszamy na spotkanie z twórcami.

Bilety online

 

 

OPISY FILMÓW

 

23.05; godz.: 18.00

Krym. Jak to było 120 min., Ukraina 2016
reż.: Kostiantyn Klackin

Projekt Babylon’13 Ukraińskiego Kryzysowego Centrum  Medialnego. Film przedstawia rozwój wydarzeń na Krymie w aspekcie społeczno-politycznym, a także przybliża historię realnych postaci – uczestników wydarzeń z 2014 r. Ukazuje historię oficerów, żołnierzy i marynarzy, którzy w czasie aneksji Krymu przez Rosję w lutym i marcu 2014 r. pozostali wierni przysiędze i nie zdradzili Ukrainy. Dokument przedstawia historie i  motywacje ludzi, którzy nie dali się omamić ani skusić obietnicami składanymi przez dowództwo, uważanej do niedawna za braterską, rosyjskiej floty. Bohaterami filmu są Ukraińcy, którzy jako pierwsi zetknęli się z elementami wojny hybrydowej, jaką Rosja zastosowała na Krymie, a w okresie późniejszym w obwodach donieckim i ługańskim. „Krym,  jak to było” dotyka także kwestii dramatycznych wyborów, które miały miejsce w  zintegrowanych wcześniej  zespołach – jednostkach wojskowych, załogach okrętów ukraińskiej Floty Czarnomorskiej – w sytuacji, gdy część żołnierzy i oficerów przechodziła na stronę wroga. Film zrealizowano w Odessie, Mikołajowie, Chersoniu, Armiańsku oraz w Czongarze.

„Krym. Jak to było” reż. Kostiantyn Klackin

 

23.05: godz.: 20.15

Krymskie źródło 47 min., Ukraina 2002
reż.: Jacek Łęski, Józef Romsza, Jacek Schmidt

Historia Tatarów krymskich – narodu, który po latach wygnania powrócił do swej ojczyzny na Krym i w trudnych warunkach odbudowuje swoją tożsamość. Film porusza problem decydowania o losie jednego narodu przez inny naród, ukazuje dramatyczną historię Tatarów poddawanych bezwzględnym i zbrodniczym aktom rosyjskiej przemocy. W filmie wystąpił m.in. przywódca Tatarów, Mustafa Dżemilew, który przesiedział w rosyjskich łagrach piętnaście lat. Obraz „Krymskie źródło” to próba wielokierunkowej analizy złożonych problemów społecznych i kulturowych. Zbiorowym bohaterem jest tutaj społeczność Tatarów krymskich, uważająca się – nie bez podstaw – za rdzennych mieszkańców („korinnyj narod”) Półwyspu Krymskiego. Tatarzy od wieków dominowali na Krymie, a za czasów Związku Radzieckiego uzyskali status autonomicznej republiki. Taki stan rzeczy trwał do 1944 r., kiedy to Józef Stalin – pod pretekstem nielojalności Tatarów podczas wojny z Niemcami – dokonał deportacji ludności tatarskiej z Krymu i zasiedlenia tego półwyspu przez ludność słowiańską, głównie rosyjską. W przeciwieństwie do wielu innych grup etnicznych dotkniętych podobnymi represjami, Tatarzy krymscy nigdy nie zostali oficjalnie zrehabilitowani, toteż proces ich stopniowego powrotu na ziemię przodków traktowany był jako nielegalny i spotykał się ze zdecydowanym urzędowym przeciwdziałaniem. Po upadku ZSRR i wejściu Krymu w skład niepodległej Ukrainy sytuacja Tatarów poprawiła się tylko w niewielkim stopniu. Powracający zastawali swe ziemie i domostwa zajęte przez osiadłych tu od lat Rosjan. Sytuacja ta powodowała nieustanne konflikty między grupami narodowościowymi, podsycane dodatkowo przez różnice kulturowe i wyznaniowe. Kolejnym problemem utrudniającym odrodzenie narodowe Tatarów krymskich było nie tylko częściowe zapomnienie narodowej tradycji i obyczajów, ale nawet własnego języka. Film przedstawia niezwykłą historię narodu walczącego o swoją kulturę, tożsamość i tradycje narodowe. Jego dodatkowym walorem jest obraz Krymu z początku XXI wieku, kiedy rozwija się tatarska prasa, telewizja, powstają muzea. Widzowie mogą także podziwiać tatarskie tańce i pieśni oraz zastanowić się nad niezwykłością ubiorów i tkanin ręcznie wyszywanych przez tatarskie kobiety.
 

„Krymskie źródło” reż.: Jacek Łęski, Józef Romsza, Jacek Schmidt

Patronat honorowy nad wydarzeniem: ambasador Ukrainy w RP Andrij Deszczycia 

 

Rezerwacje

Kasa kina: (22) 848 33 33; iluzjon.rezerwacje@fn.org.pl