19 lutego 2017 roku zmarła Danuta Szaflarska, wybitna aktorka filmowa i teatralna, legenda polskiego kina. Wzbudzała powszechny podziw nie tylko dzięki swoim kreacjom aktorskim, ale przede wszystkim skalą aktywności zawodowej i niezwykłym sposobem patrzenia na świat.
W dniach 1–30 kwietnia 2017 zapraszamy do kina Iluzjon Filmoteki Narodowej na retrospektywę poświęconą postaci Danuty Szaflarskiej i jej niezwykłemu dorobkowi zawodowemu. W programie, który zawiera 30 tytułów, znalazły się zarówno te bardziej, jak i mniej znane obrazy z jej bogatej filmografii. Przeglądowi towarzyszy wystawa fotosów, która będzie dostępna do końca miesiąca w foyer kina.
Biografia
Danuta Szaflarska (1915–2017) zamiłowanie do aktorstwa przejawiała już w szkole powszechnej. Mimo to jej marzeniem była medycyna. Zdecydowała się jednak na studia w Wyższej Szkole Handlowej w Krakowie. Przerwała je w wyniku ciężkiej choroby. Ostatecznie ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej. Debiutowała w Wilnie, grając do 1941 r. w Teatrze na Pohulance. Po zajęciu Litwy przez Niemców, będąc już w Warszawie, zaangażowała się w działalność Teatru Podziemnego i Teatru Frontowego AK. W czasie powstania warszawskiego była łączniczką. Tuż po wojnie Szaflarska zadebiutowała w filmie „Dwie godziny” (1946) Stanisława Wohla i Józefa Wyszomirskiego. W tym samym roku zagrała u boku Jerzego Duszyńskiego w „Zakazanych piosenkach” Leonarda Buczkowskiego. Rola przyniosła jej wielką popularność, otwierając drzwi do kariery filmowej. W 1948 r. Buczkowski zaprosił ją do udziału w swojej kolejnej produkcji, filmie „Skarb”, w którym ponownie wystąpiła z Jerzym Duszyńskim, zapewniając sobie pozycję prawdziwej gwiazdy filmowej i pierwszej amantki odradzającej się kinematografii. W następnych latach wystąpiła w kilkudziesięciu filmach, m.in. w „Zemście” (1956) Antoniego Bohdziewicza i Bohdana Korzeniewskiego, „Dziś w nocy umrze miasto” Jana Rybkowskiego i „Ludziach z pociągu” Kazimierza Kutza (oba z 1961 r.) oraz „Głosie z tamtego świata” (1962) Stanisława Różewicza. Równolegle występowała w teatrze Erwina Axera, co rekompensowało jej niedostatek propozycji filmowych na miarę jej talentu.
Od lat 80. Szaflarska wcielała się w postaci starszych kobiet, ciepłych i opiekuńczych, obdarzonych życiową mądrością, powściągliwością i dystansem do świata. Wystąpiła u Tadeusza Konwickiego w „Dolinie Issy” (1982), w „Księdze wielkich życzeń” (1997) Sławomira Kryńskiego, „Tygodniu z życia mężczyzny” (1999) Jerzego Stuhra, „Żółtym szaliku” (2000) Janusza Morgensterna. Portrety bohaterek konfrontujących swój los z fenomenem zła stworzyła w „Korczaku” (1990) Andrzeja Wajdy, a także dwóch filmach Doroty Kędzierzawskiej, „Diabły, diabły” (1991) i „Nic” (1998), oraz w dramacie „Pożegnanie z Marią” (1993) w reż. Filipa Zylbera, zrealizowanym na podstawie prozy Tadeusza Borowskiego. W 2007 roku stworzyła niezwykłą filmową kreację, wystąpiła w głównej roli w filmie Doroty Kędzierzawskiej „Pora umierać”. Za tę popisową rolę, samotnej starszej pani Anieli, została nagrodzona Złotą Kaczką, Orłem oraz nagrodą za pierwszoplanową rolę na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Wystąpiła też w roli babci Janosika w filmie i serialu Kasi Adamik i Agnieszki Holland „Janosik. Prawdziwa historia” (2009). W 2012 r. Dorota Kędzierzawska zrealizowała „Inny świat”, film dokumentalny poświęcony aktorce, która w barwny i ciekawy sposób opowiedziała o czasach swojego dzieciństwa, młodości i początkach aktorskiej kariery. Od 2010 r. należała do zespołu TR Warszawa, z którym stworzyła m.in. spektakl „Między nami dobrze jest” (2014) w reżyserii Grzegorza Jarzyny. To znakomite i wielokrotnie nagradzane przedstawienie zostało także sfilmowane i znalazło się w regularnej dystrybucji kinowej. W 2013 r. Szaflarska otrzymała Polską Nagrodę Filmową Orły za osiągnięcia życia. Była pierwszą aktorką wyróżnioną przez Akademię w tej kategorii.
Cykl „Inny świat Danuty Szaflarskiej” w kinie Iluzjon od 1 do 30 kwietnia 2017.
Szaflarska na planie
Polecamy wirtualny album „Aktorzy o sobie: Danuta Szaflarska” poświęcony Danucie Szaflarskiej. Wybrane wypowiedzi aktorki wzbogacono fotosami z bazy Fototeki Filmoteki Narodowej.
Zapraszamy również do odwiedzenia serwisu Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej. Prezentujemy tam fragmenty filmów fabularnych z udziałem Danuty Szaflarskiej i kroniki filmowe, w których pojawia się aktorka.
Filmy przeglądu
Szczegółowy harmonogram przeglądu będzie uaktualniany na stronie kina Iluzjon Filmoteki Narodowej www.iluzjon.fn.org.pl.
Dziś w nocy umrze miasto 89 min, Polska 1961
reż.: Jan Rybkowski; scen.: Leon Kruczkowski, Jan Rybkowski; zdj.: Bogusław Lambach; wyk.: Andrzej Łapicki, Beata Tyszkiewicz, Jadwiga Chojnacka, Ignacy Gogolewski, Barbara Horawianka, Kalina Jędrusik
Torowisko 83 min, Polska 1999
reż. i scen.: Urszula Urbaniak; zdj.: Bartosz Prokopowicz; wyk.: Karolina Dryzner, Ewa Lorska, Ewa Dałkowska, Michał Litwiniec, Adam Woronowicz, Marcin Dorociński, Sławomir Orzechowski
Księga wielkich życzeń 96 min, polska 1997
reż.: Sławomir Kryński; scen.: Sławomir Kryński, Mirosław Orzechowski; zdj.: Tomasz Wert; wyk.: Gustaw Holoubek, Martyna Michalska, Henryk Machalica, Katarzyna Skrzynecka, Ewa Gawryluk, Danuta Szaflarska
Jeszcze nie wieczór 100 min, Polska 2008
reż.: Jacek Bławut; scen.: Jacek Bławut, Jacek Piotr Bławut, Stanisław Józefowicz; zdj.: Wojciech Staroń; wyk.: Jan Nowicki, Nina Andrycz, Sonia Bohosiewicz, Ewa Krasnodębska, Irena Kwiatkowska, Danuta Szaflarska, Beata Tyszkiewicz
Warszawska premiera 97 min, Polska 1950
reż.: Jan Rybkowski; scen.: Jan Rybkowski, Stanisław Różewicz; zdj.: Andrzej Ancuta; wyk.: Jan Koecher, Jerzy Duszyński, Barbara Kostrzewska, Nina Andrycz, Danuta Szaflarska, Janusz Warnecki
Pora umierać 109 min, Polska 2007
reż. i scen.: Dorota Kędzierzawska; zdj.: Artur Reinhart; wyk.: Danuta Szaflarska, Krzysztof Globisz, Marta Waldera, Patrycja Szewczyk, Kamil Bitau
Zakazane piosenki 106 min, Polska 1946
reż.: Leonard Buczkowski; scen.: Ludwik Starski; zdj.: Adolf Forbert; wyk.: Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński, Jan Świderski, Jan Kurnakowicz, Stanisław Łapiński
Zemsta 94 min, Polska 1956
reż. i scen.: Antoni Bohdziewicz, Bohdan Korzeniewski; zdj.: Stanisław Wohl, Franciszek Fuchs; wyk.: Jan Kurnakowicz, Beata Tyszkiewicz, Danuta Szaflarska, Jacek Woszczerowicz, Ryszard Barycz, Tadeusz Kondrat, Edward Fertner
Korczak 118 min, Polska/Niemcy 1990
reż.: Andrzej Wajda; scen.: Agnieszka Holland; zdj.: Robby Müller; wyk.: Wojciech Pszoniak, Ewa Dałkowska, Teresa Budzisz-Krzyżanowska, Marzena Trybała, Piotr Kozłowski, Danuta Szaflarska
Skarb 108 min, Polska 1948
reż.: Leonard Buczkowski; scen.: Roman Niewiarowicz; zdj.: Seweryn Kruszyński; wyk.: Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński, Jadwiga Chojnacka, Alina Janowska, Adolf Dymsza
Pożegnanie z Marią 93 min, Polska 1993
reż.: Filip Zylber; scen.: Maciej Maciejewski; zdj.: Dariusz Kuc; wyk.: Marek Bukowski, Agnieszka Wagner, Katarzyna Jamróz, Danuta Szaflarska, Jan Frycz
Dom bez okien 99 min, Polska 1962
reż.: Stanisław Jędryka; scen.: Aleksander Ścibor-Rylski; zdj.: Czesław Świrta; wyk.: Wiesław Gołas, Danuta Szaflarska, Józef Kondrat, Elżbieta Czyżewska, Tadeusz Fijewski
Tydzień z życia mężczyzny 93 min, Polska 1999
reż. i scen.: Jerzy Stuhr; zdj.: Edward Kłosiński; wyk.: Jerzy Stuhr, Małgorzata Dobrowolska, Danuta Szaflarska, Krzysztof Stroiński, Jacek Romanowski, Ewa Skibińska
Głos z tamtego świata 112 min, Polska 1962
reż.: Stanisław Różewicz; scen.: Kornel Filipowicz, Tadeusz Różewicz; zdj.: Władysław Forbert; wyk.: Kazimierz Rudzki, Wanda Łuczycka, Tatiana Czechowska, Danuta Szaflarska, Krystyna Feldman
Dwie godziny 68 min, Polska 1946
reż.: Stanisław Wohl, Józef Wyszomirski; scen.: Jan Marcin Szancer; zdj.: Stanisław Wohl
wyk.: Barbara Fijewska, Irena Krasnowiecka, Wanda Łuczycka, Hanna Skarżanka, Danuta Szaflarska, Jerzy Duszyński
Egzekutor 107 min, Polska 1999
reż.: Filip Zylber; scen.: Mariusz Gawryś; zdj.: Jarosław Szoda; wyk.: Rafał Mohr, Janusz Gajos, Jan Frycz, Jerzy Nowak, Sławomir Orzechowski, Danuta Szaflarska
Przedwiośnie 139 min, Polska 2001
reż. i scen.: Filip Bajon; zdj.: Bartosz Prokopowicz; wyk.: Mateusz Damięcki, Krystyna Janda, Janusz Gajos, Daniel Olbrychski, Małgorzata Lewińska, Danuta Szaflarska
Domek z kart 86 min, Polska 1953
reż.: Erwin Axer; scen.: Erwin Axer, Stanisław Wohl; zdj.: Andrzej Ancuta; wyk.: Hanka Bielicka, Danuta Szaflarska, Szczepan Baczyński, Tadeusz Białoszczyński, Henryk Borowski
Ludzie z pociągu 98 min, Polska 1961
reż.: Kazimierz Kutz; scen.: Marian Brandys, Ludwika Woźnicka; zdj.: Kurt Weber; wyk.: Janina Traczykówna, Andrzej May, Danuta Szaflarska, Małgorzata Dziedzic, Maciej Damięcki
Umarli rzucają cień 119 min, Polska 1978
reż.: Julian Dziedzina; scen.: Andrzej Wydrzyński, Julian Dziedzina; zdj.: Maciej Kijowski; wyk.: Henryk Talar, Tatiana Sosna-Sarno, Jerzy Sagan, Mirosław Szonert, Danuta Szaflarska
Skarga 84 min, Polska 1991
reż.: Jerzy Wójcik; scen.: Jerzy Wójcik, Witold Zalewski; zdj.: Witold Sobociński; wyk.: Magda Teresa Wójcik, Henryk Boukołowski, Danuta Szaflarska, Rafał Zwierz, Karolina Lutczyn
Listy miłosne 105 min, Polska 2001
reż. i scen.: Sławomir Kryński; zdj.: Tomasz Wert; wyk.: Magdalena Cielecka, Ewa Wiśniewska, Gustaw Holoubek, Danuta Szaflarska, Jan Peszek
Pajęczarki 105 min, Polska 1993
reż.: Barbara Sass; scen.: Barbara Sass, Wiesław Zdort; zdj.: Wiesław Zdort; wyk.: Adrianna Biedrzyńska, Maria Pakulnis, Jan Nowicki, Wojciech Malajkat, Marian Opania, Danuta Szaflarska
Janosik. Prawdziwa historia 137 min, Polska 2009
reż.: Kasia Adamik, Agnieszka Holland; scen.: Eva Borušovičová; zdj.: Martin Štrba;
wyk.: Václav Jiráček, Ivan Martinka, Michał Żebrowski, Sarah Zoe Canner; Danuta Szaflarska
Nic 74 min, Polska 1998
reż. i scen.: Dorota Kędzierzawska; zdj.: Artur Reinhart; wyk.: Anita Borkowska-Kuskowska, Janusz Panasewicz, Danuta Szaflarska, Inga Zawadzka, Adam Popielarski
Spóźniona podróż 24 min, Polska 1996
reż. i scen.: Wojciech Żogała; zdj.: Witold Płóciennik; wyk.: Danuta Szaflarska, Jerzy Nowak, Aleksander Bednarz, Roman Pietrzyk, Paweł Siedlik
Pokój dziecinny 76 min, Polska 1986
reż. i scen.: Aleksander Czekanowski; zdj.: Krzysztof Ptak; wyk.: Kazimierz Kaczor, Danuta Szaflarska, Zygmunt Hübner, Zofia Merle, Krystyna Tkacz
Pokłosie 109 min, Polska 2012
reż. i scen.: Władysław Pasikowski; zdj. Paweł Edelman; wyk.: Danuta Szaflarska, Maciej Stuhr, Ireneusz Czop, Jerzy Radziwiłowicz
Pora umierać 109 min, Polska 2007
reż. i scen.: Dorota Kędzierzawska; zdj.: Artur Reinhart; wyk.: Danuta Szaflarska, Krzysztof Globisz, Marta Waldera, Patrycja Szewczyk, Kamil Bitau
Między nami dobrze jest 70 min, Polska 2014
reż. i scen.: Grzegorz Jarzyna; zdj. Radosław Ładczuk; wyk.: Aleksandra Popławska, Danuta Szaflarska , Magdalena Kuta-Jastrzębska, Maria Maj, Adam Woronowicz, Rafał Maćkowiak
Kiedy i gdzie
2 – 30 kwietnia 2017
Kino Iluzjon Filmoteki Narodowej – Muzeum Sztuki Filmowej
Narbutta 50a, Warszawa
