Robert Altman

Robert Altman  debiutował w 1957 r. filmem „The Delinquents”, jednak do końca lat 60. pracował przede wszystkim w telewizji. W 1970 r. odniósł wielki sukces antywojenną czarną komedią „M.A.S.H.”, za którą został nagrodzony Złotą Palmą w Cannes. W tym samym roku reżyser założył własną firmę produkcyjną Lion’s Gate. W latach 70. ugruntował swoją pozycję takimi filmami, jak „McCabe and Mrs. Miller” (1971), „Nashville” (1975), „Buffalo Bill i Indianie” (1976), „Trzy kobiety” (1977), „Dzień weselny” (1978). Na początku lat 80., po niepowodzeniu trzech kolejnych filmów, Altman zwrócił się ponownie w stronę telewizji, a także teatru i opery. W tym okresie zrealizował kilka kameralnych filmów, ale dopiero „Gracz” z 1993 r., nagrodzony m.in. za najlepszą reżyserię w Cannes, był powrotem na ekrany w wielkim stylu. Kontynuacją znakomitej formy twórcy był film „Na skróty” (1993), laureat Złotego Lwa w Wenecji. Kolejnym sukcesem okazał się zrealizowany w 2001 r. „Gosford Park” – film, za który reżyser otrzymał Złoty Glob i kolejną już nominację do Oscara. Ostatnim jego obrazem był film „Ostatnia audycja” z 2006 r.

Robert Altman był do końca życia czynny zawodowo. Zmarł 21 listopada 2006 roku w wieku 81 lat, w trakcie przygotowywania kolejnego filmu. Był jednym z najwybitniejszych reżyserów, którego dzieła weszły na stałe do historii kina. Filmy Altmana cechuje niepowtarzalny styl, polegający na mieszaniu konwencji, krzyżowaniu gatunków i przełamywaniu reguł filmowej narracji. Prowadził z widzem nieustanną grę, uważano go za obrazoburcę bezlitośnie obnażającego prawdę o amerykańskiej rzeczywistości, o ułudzie jej mitów. Jego kariera miała swoje lepsze i gorsze momenty, ale zawsze pozostawał wierny sobie, w niepowtarzalny sposób łącząc w swoich filmach tragizm z absurdem, a groteskę z realizmem. Zrealizował ponad 30 filmów, bardzo różnorodnych gatunkowo i tematycznie, ale zawsze widoczny był w nich jego szyderczy stosunek do zasad kierujących życiem społecznym i dystans do wszelkich instytucji i napuszonych autorytetów. Był pięciokrotnie nominowany do Oscara za reżyserię, ale statuetkę otrzymał dopiero w 2006 roku, za całokształt twórczości.

W programie:

M.A.S.H. (MASH) USA 1970

Nashville (Nashville) USA 1975

Buffalo Bill i Indianie (Buffalo Bill and the Indians, or Sitting Bull's History Lesson) USA 1976 

Trzy kobiety (Three Women) USA 1977

Dzień weselny (A Wedding) USA 1978

Idealna para (A Perfect Couple) USA 1979

Na skróty (Short Cuts) USA 1993

Gosford Park (Gosford Park) Niemcy/USA/Wielka Brytania/Włochy 2001

Katharine Hepburn

Zwana Pierwszą Damą Kina, jedna z najwybitniejszych i najbardziej wszechstronnych amerykańskich aktorek, zdobywczyni czterech Oscarów za role pierwszoplanowe. Sześć filmów z jej dorobku aktorskiego znalazło się na liście stu najlepszych historii miłosnych, opracowanej w 2002 r. przez American Film Institute.

Hepburn debiutowała w 1932 r. w „Sprawie rozwodowej” George’a Cukora. Już rok później dostała swoją pierwszą nominację i pierwszego Oscara za rolę w filmie „Poranna chwała” Lowella Shermana. Udział w tym filmie otworzył jej drogę do dalszej kariery i kolejnych nominacji do nagrody Akademii, których finalnie miała na swoim koncie aż 12 (do tej pory rekord ten udało się pobić tylko Meryl Streep). Do najważniejszych filmów w aktorskim dorobku Hepburn należą m.in.: „Filadelfijska opowieść” G. Cukora (1940), „Kobieta roku” G. Stevensa (1942), na planie której poznała Spencera Tracy – swojego wieloletniego partnera życiowego i wielokrotnego partnera na planie, „Żebro Adama” G. Cukora (1949), „Afrykańska królowa” (1951) J. Hustona, „Zgadnij kto przyjdzie na obiad” (1967) S. Kramera, „Lew w zimie” (1968) A. Harvey’a, „Nad złotym stawem” (1981) M. Rydella.

W programie:

Afrykańska królowa (The African Queen) reż. John Huston, USA 1951

Zgadnij, kto przyjdzie na obiad (Guess Who's Coming to Dinner) reż. Stanley Kramer, USA 1967

Nad złotym stawem (On Golden Pond) reż. Rydell Mark, USA 1981

Żebro Adama (Adam's Rib) reż. Cukor George, USA 1949

Gus Van Sant

Gus Van Sant jest reżyserem, który łączy dwa pozornie przeciwstawne światy – z jednej strony jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych twórców kina niezależnego, z drugiej cieszy się ogromną popularnością wśród szerokiej rzeszy odbiorców. Otwarcie deklarujący swój homoseksualizm, jest też czołowym przedstawicielem New Queer Cinema. W swoich filmach skupia się na losach outsiderów i wyrzutków, ludzi wyalienowanych i prześladowanych, zepchniętych na margines społeczeństwa z powodu pochodzenia, rasy lub orientacji seksualnej. Już od wczesnych lat szkolnych kierował swoje zainteresowania w stronę sztuki. Zamiłowanie do malarstwa ustąpiło jednak miejsca fascynacji kinem. Swój pierwszy film fabularny – gejowski dramat „Mala Noche” – nakręcił za pieniądze, które zaoszczędził pracując w nowojorskiej agencji reklamowej. Obraz odniósł duży sukces i został uznany za najlepszy niezależny film roku. Kolejne dzieło Van Santa to „Drugstore Cowboy”. Spotkało się ono z aplauzem ze strony krytyki, co w konsekwencji umożliwiło reżyserowi realizację filmu, który utorował mu drogę do międzynarodowej sławy – chodzi o kultowy dramat „Moje własne Idaho”, z niezapomnianymi rolami Keanu Reevesa i przedwcześnie zmarłego Rivera Phoenixa. Po ugruntowaniu swojej pozycji artystycznej podjął próbę podboju kina popularnego. Po kilku mniej znaczących przedsięwzięciach odniósł spektakularny sukces dzięki oscarowemu filmowi „Good Will Hunting”, po którym przyszła jednak nie mniej spektakularna klapa eksperymentalnego remake’u „Psychozy” Alfreda Hitchcocka. Reżyser powrócił do kina niezależnego, tworząc tzw. trylogię śmierci, na którą składają się filozoficzny film drogi „Gerry”, nagrodzony Złotą Palmą „Słoń” oraz inspirowane losami Kurta Cobaina „Ostatnie dni”. W 2008 roku ponownie zapisał się w historii kina, kręcąc obsypany nagrodami dramat biograficzny „Milk”. Film ten, łączący kontrowersyjny i ważny społecznie temat z hollywoodzkim stylem realizacji, to kwintesencja twórczości Gusa Van Santa – reżysera balansującego na granicy kina artystycznego i popularnego, a zarazem wrażliwego, zaangażowanego obserwatora rzeczywistości.

W programie:

I kowbojki mogą marzyć (Even Cowgirls Get the Blues) USA 1993

Słoń (Elephant) USA 2003

Obywatel Milk (Milk) USA 2008

8. Festiwal Kręgi Sztuki – przegląd filmów chińskich

W dniach 8-11 czerwaca w kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej odbędzie się przegląd filmów chińskich organizowany w ramach 8. Festiwalu Kręgi Sztuki. Podczas festiwalu zostanie zaprezentowanych dziewięć specjalnie wybranych obrazów egzotycznej kinematografii Państwa Środka. Na wszystkie projekcje wstęp wolny.

W programie:

Dusza na powrozie (Soul on a string), reż. Zhang Yang 2016

Tai Chi 1: Od zera (Tai Chi Zero), reż. Stephen Fung 2012

Latający dom spokojnej starości (Full Circle), reż. Zhang Yang 2012

Noworoczna ofiara (New Year Sacrifice), reż. Hu Sang 1956

Tai Chi 2: ...do bohatera (Tai Chi Hero), reż. Stephen Fung 2012

Przekazanie (Passing on Buddha Kasaya), reż. Li Tao 2017

Łaźnia (Shower), reż. Zhang Yang 1999

Czarne działo (The Black Cannon Incident), reż. Huang Jianxin 1985

Pekin spotyka Seattle (Finding Mr. Right), reż. Xue Xiaolu 2013

Retrokino. Filmy przedwojenne w nowej odsłonie

W czerwcu w ramach cyklu „Retrokino” zaprezentujemy „Księżnę Łowicką” z 1932 roku w reżyserii Janusza Warneckiego i Mieczysława Krawicza. Jest to ciekawy przykład jednego z pierwszych polskich filmów dźwiękowych, ilustrujący etap przechodzenia z kinematografii niemej do dźwiękowej. W rolach głównych: królowa ekranu Jadwiga Smosarska, jeden z najwybitniejszych aktorów i reformatorów teatru Stefan Jaracz oraz Józef Węgrzyn. Na projekcje zapraszamy w każdą czerwcową niedzielę o godz. 18.00. Przed każdym seansem wyświetlimy jeden z odcinków programu „Z miłości do kina”, w którym  zdradzimy tajniki digitalizacji oraz ciekawostki dotyczące produkcji. Wszystkie filmy prezentowane w ramach cyklu przeszły gruntowną renowację za sprawą realizowanego przez Filmotekę Narodową projektu „Nitrofilm”, którego celem była konserwacja i digitalizacja polskich przedwojennych filmów fabularnych.

Ukryte. Psychoanalityczne spotkania filmowe

Na kolejne spotkanie w ramach cyklu „Ukryte…” zapraszamy 11 czerwca o godz.18.00. Projekcja filmu „Trzy kobiety” (1977) w reżyserii Roberta Altmana będzie okazją do dyskusji, podczas której zastanowimy się m.in. nad tym, co odpowiada za to, że pragnąc bliskości z drugim człowiekiem, nie potrafimy jej doświadczyć. Jakie przeżycia mogą przyczynić się do doświadczania samotności i niespełnienia? Jak budować mocne podstawy swojej wewnętrznej autonomii i dojrzałej osobowości? Jak nie żywić urazy i radzić sobie z poczuciem zagubienia?

Gościem dyskusji po filmie będzie psychoanalityczka Iwona Nidecka-Bator. Rozmowę poprowadzi krytyczka filmowa i dziennikarka Ola Salwa.

Cykl jest organizowany we współpracy z Polskim Towarzystwem Psychoterapii Psychoanalitycznej.

Młodzi Gniewni. Młodzieżowy Klub Filmowy

MKF „Młodzi Gniewni” działa w kinie Iluzjon Filmoteki Narodowej od marca 2014 roku jako cykl spotkań organizowanych z myślą o młodzieży ze szkół gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Program adresowany jest do nastoletnich kinomanów zainteresowanych świadomym odbiorem sztuki filmowej i swobodną dyskusją o kinie. Prezentujemy głównie współczesne produkcje, które wyróżniają się zarówno niebanalnymi rozwiązaniami formalnymi, jak i poruszaną tematyką. Dyskusję po każdym seansie prowadzi publicystka popkulturowa – Kaja Klimek.

6 czerwca o godz. 18.00 zapraszamy na projekcję filmu „Lato Sangaile” (2015) w reżyserii Alante Kavaite.

Młodzieżowy Klub Filmowy „Młodzi Gniewni” bierze udział w kampanii „Skrytykuj.pl”, prowadzonej przez Filmotekę Narodową przy wsparciu Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej.

Alfred Hitchcock

Był mistrzem suspensu, artystą niepowtarzalnym, umiejącym precyzyjnie budować opowieść filmową, przetykając ją specyficznym czarnym humorem. Jego filmy są jak charakter pisma ‒ nie do podrobienia. Zresztą, pojawiając się w każdym z nich przez kilka sekund, gdzieś w tle (charakterystyczna sylwetka tęgiego, starszego pana w nieodłącznym czarnym garniturze), niejako je podpisywał. Do dziś pozostał niedoścignionym wzorem umiejętności łączenia elementów kina artystycznego i rozrywkowego. Jego dewiza: „Na początku filmu potrzebne jest trzęsienie ziemi, a potem napięcie powinno stopniowo rosnąć”, oddaje istotę twórczości reżysera, który pozostanie na zawsze w historii kina.

Jego oficjalny debiut to „Ogród rozkoszy”(1925), jednak sam Hitchcock wyżej cenił swój trzeci film ‒ „Lokator” (1926) ‒ który traktował jako swój prawdziwy debiut. Wykorzystał w nim stylistykę niemieckiego ekspresjonizmu. Już w pierwszych filmach, takich jak „Człowiek, który wiedział za dużo” (1934), „39 kroków” (1935), „Starsza pani znika” (1938), ukształtował swój własny, niepowtarzalny styl mistrza napięcia i sensacji. Twórca wyreżyserował w Anglii 23 obrazy, w tym „Szantaż” (1929) – film przełomu dźwiękowego (równolegle powstały dwie wersje: niema oraz częściowo dźwiękowa, z wgranymi partiami dialogowymi i elementami muzyki), w którym zagrała Anny Ondra, jedna z ulubionych aktorek Hitchcocka ery kina niemego. W 1939 r. przeniósł się do USA, gdzie zrealizował następnych 30 filmów. Pierwszym z nich była nagrodzona Oscarem „Rebeka” (1940). Kolejne obrazy potwierdziły pozycję Hitchcocka jako mistrza gatunku. Jego znakomite dokonania – m.in. „Akt oskarżenia” (1947), „W cieniu podejrzenia” (1943), „Okno na podwórze” (1954), „Urzeczona” (1945), „Zawrót głowy” (1958), „Psychoza” (1960), „Ptaki” (1963) – weszły do żelaznego kanonu filmowej klasyki. Ostatnim filmem mistrza była zrealizowana w 1976 r. „Intryga rodzinna”. Twórca był także producentem dwóch serii telewizyjnych: „Alfred Hitchcock przedstawia” (1955-1962) i „Godzina Alfreda Hitchcocka” (1962-1965).

Choć był pięciokrotnie nominowany do Oscara, nigdy nie otrzymał nagrody dla najlepszego reżysera, przyznano mu ją jedynie w 1978 r. za całokształt twórczości. Uznawany był w Ameryce za pierwszorzędnego rzemieślnika, a nie artystę z prawdziwego zdarzenia. Inaczej było w Europie, gdzie francuscy reżyserzy nowej fali, m.in. François Truffaut i Claude Chabrol, uznawali go za swojego mistrza.

W programie:

Szantaż (Blackmail) Wielka Brytania 1929

Człowiek, który wiedział za dużo (The Man Who Knew Too Much) Wielka Brytania 1934

39 kroków (The 39 Steps) Wielka Brytania 1935

Bałkany (Secret Agent) Wielka Brytania 1936

Tajny agent (Sabotage) Wielka Brytania 1936

Starsza pani znika (The Lady Vanishes) Wielka Brytania 1938

Rebeka (Rebecca) USA 1940

Podejrzenie (Suspicion) USA 1941

W cieniu podejrzenia (Shadow of a Doubt) USA 1943

Łódź ratunkowa (Lifeboat) USA 1944

Urzeczona (Spellbound) USA 1945

Akt oskarżenia (The Paradine Case) USA 1947

Sznur (Rope) USA 1948

Trema (Stage Fright) Wielka Brytania 1949

Nieznajomi z pociągu (Strangers on a Train) USA 1951

Złodziej w hotelu (To Catch a Thief) USA 1955

Pomyłka (The Wrong Man) USA 1956

Zawrót głowy (Vertigo) USA 1958

Psychoza (Psycho) USA 1960

Ptaki (The Birds) USA 1963

Marnie (Marnie) USA 1964

Szał (Frenzy) Wielka Brytania/ USA 1972

Intryga rodzinna (Family Plot) USA 1976

Burt Lancaster

Debiutował w 1946 roku w filmie Roberta Siodmaka „The Killers”, za który otrzymał wyróżnienie krytyków nowojorskich. Po tym sukcesie z powodzeniem kontynuował karierę aktorską grając początkowo role wysportowanych, silnych mężczyzn – kowbojów, piratów i gangsterów, głównie w westernach, filmach awanturniczych i kryminalnych. Zasłynął w nich brawurowymi, często wręcz karkołomnymi popisami akrobatycznymi. Najważniejsze tytuły z tego okresu to słynny „Karmazynowy pirat” (reż. Robert Siodmak, 1952), „Ostatnia walka Apacza” i „Vera Cruz” (reż. Robert Aldrich, 1954), a także jego debiut reżyserski „Traper z Kentucky” (1955), w którym zagrał główną rolę. Filmy te przyniosły Lancasterowi dużą popularność, jednak jego ambicje były dużo większe. Pragnął udowodnić swój talent dramatyczny i wkrótce zyskał uznanie za swoje głębokie, poruszające kreacje.

W 1953 roku rola sierżanta w filmie Freda Zinnemanna „Stąd do wieczności” została nagrodzona nominacją do Oscara. W 1960 roku Burt Lancaster zagrał w filmie Richarda Brooksa „Elmer Gantry”. Tytułowa rola fałszywego kaznodziei przyniosła mu statuetkę Oscara. W 1961 roku zagrał w filmie Stanleya Kramera „Wyrok w Norymberdze”, a także w obrazie Johna Frankenheimera „Ptasznik z Alcatraz”. Film, pokazany na festiwalu w Wenecji, przyniósł Lancasterowi miano najlepszego aktora roku oraz nominację do Oscara. W tym czasie zwrócił na niego uwagę Luchino Visconti, który zaproponował mu rolę arystokraty w „Lamparcie” zrealizowanym w 1962 roku. Burt Lancaster stworzył znakomitą postać księcia Saliny. Film zdobył Złotą Palmę w Cannes. W 1974 roku ponownie zagrał u Viscontiego w filmie „Portret rodzinny we wnętrzu”, a w 1976 roku po raz kolejny wcielił się w rolę arystokraty w „XX wieku” Bernardo Bertolucciego. Był pierwszym aktorem amerykańskim, który zaistniał w  kinie europejskim najwyższej próby.

W Ameryce również nie tracił swojej popularności. Ugruntowały ją występy w takich filmach, jak „Zawodowcy” (reż. Richard Brooks, 1966),  „Port lotniczy”  (reż. George Seaton, 1969), „Cyrk straceńców” (reż. John Frankenheimer, 1969). W 1979 roku w filmie Louisa Malle'a „Atlantic City” stworzył znakomitą postać starego gangstera, za którą otrzymał nagrodę krytyków nowojorskich. W 1988 roku Lancaster wystąpił w telewizyjnym filmie Michaela Andersona „Przed sklepem jubilera”, zrealizowanym na podstawie sztuki Karola Wojtyły. Przebywał wówczas przez kilka dni w Krakowie.

W 1990 roku aktor miał wylew, który spowodował, że resztę życia spędził na wózku inwalidzkim. Nie zrezygnował jednak z pracy, okazjonalnie występował głównie w filmach telewizyjnych. Zmarł na atak serca 23 października 1994 roku.

W ciągu trwającej 45 lat kariery aktorskiej Burt Lancaster wystąpił w 80 filmach wpisując się na trwałe do historii światowego kina.

Gregory Peck              

Naukę aktorstwa rozpoczął w wieku 22 lat. Wygrał dwuletnie stypendium w New York Neighborhood Playhouse i w 1942 roku, po ukończeniu szkoły aktorskiej zadebiutował na scenie. Sukcesy teatralne aktora zwróciły na niego uwagę filmowców.

W 1944 roku Gregory Peck zagrał swoją pierwszą rolę filmową – radzieckiego partyzanta w propagandowym obrazie „Dni chwały”. Następnie był misjonarzem w „Kluczach królestwa” (1945), otrzymując pierwszą nominację do Oscara. W 1945 r. stworzył interesującą postać cierpiącego na amnezję bohatera w „Urzeczonej”. Za rolę w „Roczniaku” (1946) otrzymał kolejną nominację do Oscara i Złoty Glob. Jedną z ciekawszych ról w tym okresie zagrał w westernie „Pojedynek w słońcu” (1946).

Jego warunki psychofizyczne predestynowały go do kreowania na ekranie postaci szlachetnych, bohaterskich i uczciwych, broniących wartości moralnych. Taką rolę zagrał w zrealizowanym w 1947 roku filmie „Umowa dżentelmeńska”, otrzymując kolejną nominację. Filmem, który przyniósł aktorowi ogromną popularność były „Rzymskie wakacje” (1953).

Korzystając z osiągniętej pozycji zawodowej, Gregory Peck zaczął sam kierować swoją karierą, wybierać role, negocjować gaże. Stał się jednym z najlepiej opłacanych i najpopularniejszych aktorów Hollywood. Po filmie wojennym „Działa Navarony” (1961) stworzył Oscarową kreację adwokata w „Zabić drozda” (1962).

Peck grał w komediach, filmach sensacyjnych, westernach, a nawet w horrorze („Omen”, 1976). Rolą zagraną wbrew swojemu wizerunkowi był zbrodniczy doktor Mengele w „Chłopcach z Brazylii” (1978). Po roku 1980, kiedy zagrał w „Wilkach morskich”, przerwał swoją pracę aktorską do 1987 roku, kiedy powrócił na ekran obrazem „Grace i Chuck”. W 1989 r. Jane Fonda namówiła 73-letniego wówczas aktora do przyjęcia roli w rozgrywającym się podczas Rewolucji Meksykańskiej filmie „Stary Gringo”. W 1991 r. Gregory Peck wystąpił po raz ostatni na ekranie, w remake’u „Przylądku strachu”, grając tym razem inną postać. Zagrał w 57 filmach, stwarzając kreacje, z których wiele zapisało się na zawsze w historii kina.

Zmarł 12 czerwca 2003 roku w Los Angeles, mając 87 lat. Jego osiągnięcia aktorskie, a także działalność polityczna i społeczna były dostrzegane i oceniane wysoko na całym świecie. Za swoje kreacje aktorskie Gregory Peck otrzymał wiele prestiżowych nagród. W latach 50-tych, u szczytu popularności, dwukrotnie uhonorowany został Złotym Globem dla Najbardziej Popularnego Aktora (Henrietta Award, 1951 i 1955). Za całokształt twórczości przyznano mu w 1969 r. Honorowy Złoty Glob za szczególny wkład w historię kina (nagroda im. Cecile’a B. DeMille’a), w 1986 roku aktor otrzymał nagrodę za całokształt na MFF w San Sebastián, w 1989 r. – na MFF Cannes oraz w USA (od Amerykańskiego Instytutu Filmowego), w 1993 roku w Berlinie otrzymał Honorowego Złotego Niedźwiedzia, w 1995 r. Honorowego Cézara, w 1996 r. – Nagrodę Specjalną na MFF w Karlovych Varach, w 1998 r. – Niemiecką Nagrodę Filmową za całokształt, w 2003 roku Nagrodę Specjalną Davida di Donatello. Aktor był współzałożycielem i pierwszym prezydentem powstałego w 1967 roku American Film Institute, przez trzy kadencje (od roku 1967 do 1970) przewodniczył także Amerykańskiej Akademii Filmowej. W 1967 roku za działalność humanitarną Akademia Filmowa nagrodziła go Jean Hersholt Humanitarian Award.

Costa-Gavras

W wieku osiemnastu lat wyjechał z Grecji, aby studiować literaturę. Po ukończeniu Sorbony rozwijał swoje wcześniejsze zainteresowania filmem, podejmując studia reżyserskie na IDHEC. Po odbyciu stażu jako asystent reżysera u Yvesa Allégreta, René Claira i Jacquesa Demy zadebiutował filmem „Przedział morderców” w 1965 roku. Międzynarodowy sukces przyniósł mu dramat „Z” z 1969 roku, co zadecydowało o zwrocie reżysera w stronę kina politycznego. Tym filmem Costa-Gavras zapoczątkował nową odmianę filmu sensacyjnego - thriller polityczny - szczególną tematykę i stylistykę, które pojawią się w większości jego dzieł. Jak sam mówił: „Tematyka jest dla mnie kluczowym elementem. Zasadniczą dla mnie rzeczą jest, aby opowiedzieć historię, która dotyka mnie głęboko. A że polityka ujęta w formę thrillera interesuje mnie najbardziej, takie filmy robię. Kiedy robiliśmy „Z” w  1969 roku, początkowo nikt nie chciał dać pieniędzy na film. Producenci twierdzili, że ani temat, ani historia zamordowania lewicowego polityka nikogo nie zainteresuje. Gdy jednak w końcu udało nam się ten film zrobić, byliśmy zaskoczeni jego sukcesem”. W 1970 roku reżyser nakręcił film „Spowiedź”, którego inspiracją była Praska Wiosna, dwa lata później „Stan oblężenia” mówiący o porwaniu i zamordowaniu działacza organizacji pozarządowej przez partyzantów Tupamaros w Urugwaju, a w1982 roku „Zaginiony”, w którym opowiedział o wspieranym przez USA zamachu stanu w Chile. Filmy Costy-Gavrasa były czasem krytykowane za jednoznacznie lewicowe zaangażowanie oraz wyjaśnianie rzeczywistości politycznej w kategoriach osobistych i psychologicznych. Czasem kontrowersje kończyły się na sali sądowej. Po „Zaginionym” były ambasador amerykański w Chile złożył przeciwko reżyserowi i Universal Studios pozew o zniesławienie. Przegrał. Podobnie jak stowarzyszenia katolickie, które pozwały Costę-Gavrasa do sądu po filmie „Amen” (2003), oskarżającym Kościół katolicki o współudział w Holokauście.

Mimo swojego jednoznacznego zaangażowania, Costa-Gavras nie chciałby uchodzić wyłącznie za reżysera maszerującego ze sztandarem politycznego kina. „Wszystkie filmy są polityczne – mówi – nawet filmy akcji o facetach, którzy biegają z karabinami”. Philippe Claudel, francuski pisarz i filmowiec, określił Costę-Gavrasa mianem „poety, który kamerą pisze historie, które pokazują starcie jednostek z historią albo ironicznie portretują małość człowieka w nieludzkim społeczeństwie”. To określenie najpełniej oddaje charakter twórczości Costy-Gavrasa. Bohaterami jego filmów często bywali outsiderzy, ludzie wykluczeni, zagubieni: imigranci, prześladowani politycznie, zwalniani z pracy. Choćby w „Miejskim obłędzie” (1997), gdzie bezrobotny ochroniarz, manipulowany przez zdegradowanego telewizyjnego dziennikarza bierze za zakładników dzieci, czy w „Ostrych cięciach” (2005), w których główny bohater decyduje się mordować potencjalnych konkurentów do posady. W jego ostatnim, jak dotąd, filmie „Żądza bankiera” (2012), postanowił pokazać dzisiejszy kryzys finansowy. Costa-Gavras wciąż wierzy, że kino może zmieniać świat, nadal zamierza kręcić swoje filmy, tropiąc przy okazji wszystkie niesprawiedliwości tego świata.