Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny (FINA) zaprasza 31 sierpnia na polską premierę odrestaurowanego cyfrowo filmu „Mir kumen on” (1936) Aleksandra Forda oraz debatę poświęconą historii i rekonstrukcji filmu z udziałem partnetów projektu restauratorskiego i rodziny reżysera. Premierowy pokaz będzie wydarzeniem specjalnym Przeglądu filmów Aleksandra Forda z lat 1933-1948, który odbędzie się w kinie Iluzjon w dniach 27 sierpnia – 1 września.
Premiera filmu „Mir kumen on” (1936) – znanego pod polskim tytułem „Droga młodych” – odbędzie się w niemal kompletnej, odrestaurowanej cyfrowo wersji, a pokaz specjalny w dniu 31 sierpnia uświetnią wyjątkowi goście specjalni: rodzina Aleksandra Forda oraz Lea Minczeles - przedstawicielka właściciela praw i inicjatorka projektu filmowego z francuskiego Medem Center. W debacie dotyczącej historii i rekonstrukcji filmu wezmą udział partnerzy projektu restauratorskiego: Serge Bromberg (Lobster Films), Martin Koerber (Deutsche Kinemathek), Elżbieta Wysocka (Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny) oraz Anna Szczepańska (Paris 1 Panthéon Sorbonne), miłośniczka i znawczyni filmografii Forda.
O filmie
Odrestaurowany cyfrowo, w osiemdziesięciolecie swojego powstania, film „Mir kumen on” Aleksandra Forda prezentowano wcześniej we Francji i Stanach Zjednoczonych.
„Mir kumen on” przedstawia życie codzienne Sanatorium im. Włodzimierza Medema w podwarszawskim Miedzeszynie oraz stosowane tam nowatorskie metody wychowawcze i lecznicze. W latach 1926 - 1939 leczyło się w nim prawie 10 000 zagrożonych gruźlicą dzieci z ubogich robotniczych rodzin żydowskich. W 1942 roku pracownicy i podopieczni sanatorium zostali przewiezieni do obozu zagłady w Treblince.
W momencie realizacji „Mir kumen On” Aleksander Ford miał 27 lat i – zwłaszcza po sukcesie „Legionu ulicy” (1932) – opinię najzdolniejszego reżysera swojego pokolenia. Scenariusz napisała m.in. Wanda Wasilewska, która spędziła dużo czasu w Miedzeszynie na rozmowach z wychowankami i konsultacji pomysłów. Całość zdjęć w języku jidysz wykonano latem 1935 roku w sanatorium i jego otoczeniu. W filmie nie występują aktorzy profesjonalni, dzięki czemu pełen jest dokumentalnego autentyzmu i stanowi rzadki obraz prawdziwego życia żydowskich dzieci w przedwojennej Polsce. Producentem „Mir kumen on” było Stowarzyszenie Sanatorium Dziecka im. Włodzimierza Medema, a współfinansowała go żydowska socjalistyczna partia Bund. Film miał wspierać zbiórkę pieniędzy na leczenie dzieci, niezbędną po odmowie dofinansowania instytucji przez Ministerstwo Opieki Społecznej. Była to swoista inicjatywa „crowdsourcingowa” wśród międzynarodowej społeczności żydowskiej: prolog z prośbą o pomoc umieszczany był w języku narodowym kraju w którym „Mir kumen on” wyświetlano.
Film ma też jasną wymowę ideową: jest apelem o solidarność (klasową) i tolerancję (narodową). Oskarżenia o promowanie komunizmu, wsparte antysemicką nagonką sprawiły, że „Mir kumen on” stał się w Polsce ofiarą cenzury. Cenzorzy zwrócili się do producenta z propozycją wprowadzenia zmian do kopii „Drogi młodych” – były jednak tak liczne i mocno ingerujące w wymowę filmu, że odmówiono ich wykonania.
W prasie rozgorzała dyskusja zwolenników i przeciwników filmu – wśród tych ostatnich pojawiały się głosy jawnie antysemickie. Fragmenty recenzji prasowych i powojennych komentarzy do „Mir kumen on” można przeczytać na stronach Repozytorium Cyfrowego.
Ostatecznie film nie został dopuszczony do dystrybucji kinowej i wyświetlany był tylko na niepublicznych, „tajnych” projekcjach oraz zamkniętych pokazach prasowych organizowanych przez producenta. Pracownikom Sanatorium im. Włodzimierza Medema udało się jednak wywieźć kopię „Mir kumen on” do Francji. Pierwszy pokaz filmu zatytułowanego „Nous arrivons” („My przychodzimy”) odbył się w marcu 1936 roku w paryskiej Salle Pleyel, a słowo wstępne wygłosił Luis Buñuel. Francuska publiczność zachowała pamięć o „Mir kumen on” i to właśnie z Francji, od Serge’a Bromberga (Lobster Films) i Léi Minczeles wypłynęła inicjatywa, aby dzieło Forda odnowić i przywrócić międzynarodowej publiczności.
Przywrócenie tego wyjątkowego filmu do światowego obiegu kultury było możliwe dzięki wspólnemu projektowi Filmoteki Narodowej, The Museum of Modern Art, Deutsche Kinemathek oraz Lobster Films.
Unikatowy projekt restauratorski – spotkanie i dyskusja
Wyjątkowa historia przetrwania „Mir kumen on”, pamięć o nim i jego archiwalne życie będą tematami spotkania, które odbędzie się po premierze filmu. Pokazywany w różnych krajach film posiadał bowiem kilka wersji przygotowywanych z myślą o lokalnej publiczności. Te poszczególne warianty były niekompletne i wtórnie przemontowane, ponadto posiadały nakładające się na siebie napisy wersji językowych. Zadanie odtworzenia tej jednej, możliwie bliskiej oryginałowi wersji było prawdziwym wyzwaniem. Rekonstrukcję filmu w zakresie odtworzenia oryginalnego montażu z zachowanych kopii oraz restaurację obrazu przeprowadzono we Francji, w studiu Lobster Films, dźwięk zaś poddano restauracji we francuskim L. E. Diapason. Prace zakończono w 2016 roku. W debacie wezmą udział partnerzy projektu restauratorskiego: Serge Bromberg (Lobster Films), Martin Koerber (Deutsche Kinemathek), Elżbieta Wysocka (Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny) oraz Anna Szczepańska (Paris 1 Panthéon Sorbonne).
O przeglądzie
Przegląd Filmów Aleksandra Forda (1908-1980), jednego z najważniejszych twórców polskiego kina, został przygotowany przez Filmotekę Narodową – Instytut Audiowizualny tradycyjnie już obecną na Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera. Podczas przeglądu zostaną zaprezentowane filmy, stanowiące ważny wkład w polskie kino jidysz. Na cykl odbywający się w kinie Iluzjon między 27 sierpnia a 1 września, składają się filmy Forda z lat 1933-1948, ukazujące pierwsze, nieco mniej znane, ale równie istotne produkcje reżysera „Krzyżaków”.
Poza „Mir kumen on” w przegladzie znalazły się filmy:
„Ludzie Wisły” (Polska 1938, 75 min), 27 sierpnia 2017, niedziela, godz. 18.00
„Sabra” (Polska 1933, 80 min), 28 sierpnia 2017, poniedziałek, godz. 18.00
„Ulica Graniczna” (Polska 1948, 120 min), 30 sierpnia 2017, środa, godz. 18.00 / po filmie spotkanie ze Stanisławem Janickim
„Przysięgamy Ziemi Polskiej” (Polska 1943, 22 min) / „Majdanek – cmentarzysko Europy” (Polska/ZSRR 1944, 23 min)
1 września 2017, piątek, godz. 18.00
Przegląd filmów Aleksandra Forda z lat 1933 – 1948 to wydarzenie towarzyszące Festiwalu Kultury Żydowskiej Warszawa Singera
Festiwal Warszawa Singera to inicjatywa Fundacji Shalom, której celem jest przywrócenie, choć na kilka dni, atmosfery przedwojennej Warszawy. Prezentuje kulturę jidysz, jej znakomitą literaturę i dorobek. Książki, muzyka, teatr, kuchnia, rozmowy z twórcami i artystami – tego nie mogłoby zabraknąć Festiwalu. Daje też szansę poznania żydowskiej historii i zwyczajów. Jest wydarzeniem, dzięki któremu dialog historii z współczesnością jest możliwy i efektywny. Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny współpracują z Festiwalem od pierwszej edycji. Więcej informcji o festiwalu: www.festiwalsingera.pl
Filmoteka Narodowa – Instytu Audiowizualny udostępnia unikatowe materiały archiwalne
Z okazji premiery odrestaurowanej cyfrowo wersji filmu „Mir kumen on” Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny zaprasza na wystawę o reżyserze, która będzie towarzyszyła Przeglądowi filmów Aleksandra Forda w Kinie Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej.
Wystawa będzie podzielona na dwie części. Pierwsza z nich, umiejscowiona w holu kina Iluzjon, będzie eksponować archiwalne materiały dotyczące twórczości Aleksandra Forda z lat 1933-1948, a więc okresu ściśle związanego z filmami prezentowanymi podczas przeglądu. Są to unikatowe, w większości przedwojenne, plakaty, programy filmowe oraz fragmenty oryginalnych scenariuszy.
Natomiast druga część wystawy, prezentowana w rotundzie kina, to wirtualna wędrówka po planach filmów Forda z różnych lat, odsłaniająca kulisy pracy ekipy filmowej oraz reżysera i wykraczająca poza czasowy obszar przeglądu. Archiwalne werkfotosy ze zbiorów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego pokazują Forda już w 1932 roku, podczas pracy nad zaginionym w czasie wojny i do tej pory nieodnalezionym „Legionem ulicy”, przez lata 1960 rok i kręcenie superwidowiska „Krzyżacy”, które do dziś pozostaje najbardziej znanym filmem reżysera, aż po rok 1964 i pracę nad „Pierwszym dniem wolności” – ostatnim filmem Forda nakręconym przed wyjazdem z Polski. Zdjęcia te, oglądane jedno po drugim, układają się w obraz artystycznej drogi jednego z najważniejszych polskich reżyserów.
W wirtualnych archiwach multimedianych FINA udostępnia bogady zbiór wyjątkowych pamiątek dotyczących reżysera i jego twórczości.
Fototeka Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego prezentuje katalog kilkuset wyjątkowych zdjęć Aleksandra Forda – podczas pracy na planie, premier filmowych i wydarzeń branżowych.
W wirtualnym archiwum Fototeki Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego znajduje się również ponad 4 tys. zdjęć do filmów Aleksandra Forda. Zapraszamy do obejrzenia wirtualnego albumu, ze zdjęciami Aleksandra Forda z planów filmowych, wzbogaconego wypowiedziami reżysera.
W multimedialnej bibliotece Repozytorium Cyfrowego Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego można obejrzeć fragment filmu „Mir kumen on” oraz liczne kroniki i materiały reportażowe, dokumentujące pracę nad filmami i aktywność zawodową Aleksandra Forda.
W archiwum plakatów Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego www.gapla.pl znajduje się 28 plakatów do filmów Aleksandra Forda (w tym plakaty zagraniczne do polskich filmów), autorstwa m.in. Cieślewicza, Tomaszewskiego, Lipińskiego.
Bilety i rezerwacje
Bilety do nabycia w kasie kina Iluzjon
Kasa kina: (22) 848 33 33; iluzjon.rezerwacje@fn.org.pl
Ceny biletów: normalny – 14 zł; ulgowy – 12 zł
