17 czerwca tego roku odszedł Jean-Louis Trintignant, jeden z najwybitniejszych aktorów w historii – nie tylko francuskiego – kina. Trintignant zasłynął przede wszystkim rolami w filmach psychologicznych i obyczajowych, realizowanych przez reżyserów tej miary, co Bernardo Bertolucci, Krzysztof Kieślowski czy Michael Haneke, jednak nie stronił również od kryminałów, thrillerów i melodramatów. Na ekranie często zdystansowany, powściągliwy i skryty, wyspecjalizował się w graniu postaci tajemniczych, powikłanych wewnętrznie, chłodnych i niejednoznacznych. „Pocałuje cię, czy cię zabije? To właśnie to trwałe, niepokojące pytanie ożywiało jego karierę od samego początku do końca” – pisał amerykański krytyk Dan Callahan w artykule opublikowanym po śmierci aktora. „To jest przede wszystkim człowiek, a dopiero potem aktor. (…) On ma w sobie jakieś przeżycie i cierpienie ludzkie” – mówił z kolei Krzysztof Kieślowski.

Kariera Trintingnanta była nadzwyczaj długa, obfita i imponująca. Przez ponad 60 lat zagrał w kilkudziesięciu filmach, a jego kreacje były honorowane między innymi Cezarami, Złotą Palmą i nagrodami Europejskiej Akademii Filmowej. Urodzony 11 XII 1930 roku w Piolenc aktor zaczął występować na ekranie na początku lat 50. Zadebiutował w bardzo interesującym, zapomnianym dziś dramacie „Gdyby wszyscy ludzie dobrej woli…” (1955) Christiana-Jaque. Pierwszy sukces przyszedł niedługo później, w 1956 roku, kiedy to Trintignant wcielił się w postać męża Brigitte Bardot w słynnym melodramacie „I Bóg stworzył kobietę” Rogera Vadima. Aktor nawiązał wówczas romans z Bardot, która wspominała po latach, że to właśnie z nim przeżywała najpiękniejsze chwile swojego życia. Światową sławę Trintignant zyskał jednak przede wszystkim dzięki roli w „Kobiecie i mężczyźnie” (1966) Claude’a Leloucha, gdzie zagrał kierowcę rajdowego zakochanego w młodej wdowie kreowanej przez Anouk Aimée.

W kolejnych latach Trintignant stworzył wiele niezapomnianych ról, występując u najlepszych reżyserów światowego kina. W na wpół eksperymentalnym „Człowieku, który kłamie” (1966) Alaina Robbe-Grilleta wcielił się w tajemniczego mężczyznę opowiadającego – w wielu różnych wersjach – swoją historię. W „Mojej nocy u Maud” (1969) Erica Rohmera zagrał młodego idealistę stającego przed miłosnymi i moralnymi dylematami. W „Konformiście” (1970) Bernardo Bertolucciego brawurowo wykreował postać włoskiego intelektualisty, który wstydzi się własnej odmienności i wiąże z faszystowską władzą, a w kryminale „Byle do niedzieli” (1983) François Truffauta – podejrzanego o morderstwo.

Bodaj najważniejszą rolę w późnym okresie swojej twórczości Trintignant zagrał w „Czerwonym” (1994) Krzysztofa Kieślowskiego, gdzie wcielił się w postać emerytowanego sędziego, podsłuchującego swoich sąsiadów. Na początku XXI wieku aktor na kilka lat przestał występować w filmach, jednak powrócił w wielkim stylu w „Miłości” (2012) Michaela Hanekego, poruszającym dramacie poświęconym starości, gdzie wystąpił w parze z Emmanuelle Rivą.

W ramach przeglądu upamiętniającego tego wybitnego aktora, pokażemy w Iluzjonie wybór filmów z jego udziałem – od debiutanckiego „Gdyby wszyscy ludzie dobrej woli…” aż po „Miłość”. W programie znalazły się zarówno docenione arcydzieła, jak i unikatowe, mniej znane filmy (np. „Człowiek, który kłamie”), które zasługują naszym zdaniem na szczególną uwagę.

Zapraszamy! 

Patronem cyklu jest Instytut Francuski.