Elżbieta Barszczewska to jedna z największych gwiazd przedwojennego kina polskiego. Zyskała ogromną popularność dzięki rolom z repertuaru romantycznego. Pomimo, iż była znakomitą aktorką teatralną, w pamięci widzów pozostanie przede wszystkim Stefcią Rudecką z filmowej adaptacji Trędowatej,  według prozy Heleny Mniszkówny, w reżyserii Juliusza Gardana. Kolejną pamiętną kreację stworzyła grając podwójną rolę Beaty, żony profesora Wilczura i jego córki Marysi w Znachorze według powieści Tadeusza Dołęgi-Mostowicza, w reżyserii Michała Waszyńskiego. W czasie okupacji Barszczewska pracowała jako kelnerka oraz brała udział w tajnych koncertach poezji polskiej. Po wojnie kontynuowała karierę aktorską występując na deskach stołecznego Teatru Polskiego oraz Teatru Narodowego. Wystąpiła także w kilku spektaklach Teatru Telewizji. Pierwszym po wojnie, a zarazem ostatnim w jej karierze, filmem fabularnym była produkcja telewizyjna z 1977 roku „Rytm serca”. Po śmierci, 14 października 1987 roku, aktorka została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim. W dniach 17 – 27 listopada w Iluzjonie zaprezentujemy filmy z udziałem Barszczewskiej, takie jak wspomniana: Trędowata i Znachor, a także Dziewczęta z Nowolipek Józefa Lejtesa oraz Ordynat Michorowski w reżyserii Henryka Szaro. 19 listopada przed projekcją filmu Trędowata prelekcję na temat życia i twórczości Elżbiety Barszczewskiej wygłosi Michał Pieńkowski.

Przeglądowi towarzyszyć będzie multimedialna wystawa inspirowana sylwetką aktorki przygotowana ze zbiorów Fototeki Filmoteki Narodowej.

Elżbieta Barszczewska, wybitna aktorka teatralna i filmowa urodziła się 29 listopada 1913 roku w Warszawie. Była żoną aktora i reżysera Mariana Wyrzykowskiego. Przez ponad czterdzieści lat występowała na scenie stołecznego Teatru Polskiego, grała także na deskach Teatru Narodowego. Ukończyła Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej, gdzie studiowała pod kierunkiem Aleksandra Zelwerowicza. W 1934 roku po ukończeniu szkoły zaangażowana została do warszawskiego Teatru Polskiego, gdzie debiutowała rolą Heleny w „Śnie nocy letniej” Szekspira w reżyserii Leona Schillera. W tym samym roku wystąpiła również w filmie „Co mój mąż robi w nocy” w reżyserii Michała Waszyńskiego. W latach 30. była jedną z najbardziej wziętych aktorek X Muzy. Grała wielkie role w takich filmach jak: „Trędowata” (1936), „Pan Twardowski” (1936), „Ordynat Michorowski” (1937), „Dziewczęta z Nowolipek” (1937), „Znachor” (1937), „Płomienne serca” (1937), „Profesor Wilczur” (1938), „Kościuszko pod Racławicami” (1938), „Granica” (1938), „Trzy serca” (1939), „Kłamstwo Krystyny” (1939). Ostatnią przedwojenną rolą Barszczewskiej była Justyna w „Nad Niemnem” w reżyserii Wandy Jakubowskiej i Karola Szołowskiego. Niestety jeszcze przed premierą film spłonął w czasie oblężenia Warszawy. Po wojnie rzadko gościła na ekranach kin, pracowała w Teatrze Polskim (1945-62), w Teatrze Narodowym (1962-65) i od 1965 do 1987 ponownie w Teatrze Polskim. Do jej największych ról teatralnych należą: tytułowa Lilla Weneda z dramatu Juliusza Słowackiego w reżyserii Juliusza Osterwy (1946), Elektra w „Orestei” Ajschylosa i Ofelia w „Hamlecie” Szekspira w reżyserii Arnolda Szyfmana (1947), Dianna w „Fantazym” Słowackiego (1948) Edmunda Wiercińskiego, Nora z dramatu Henryka Ibsena w reżyserii Marii Wiercińskiej (1958). Była też Elektrą w tragedii Eurypidesa przygotowaną w 1963 roku przez Kazimierza Dejmka w Teatrze Narodowym, Rozą w „Lilli Wenedzie” (1968) i tytułową Marią Stuart w tragedii Fryderyka Schillera (1976) – oba przedstawienia w reżyserii Augusta Kowalczyka. Występowała też w przedstawieniach reżyserowanych przez swojego męża, Mariana Wyrzykowskiego, m.in. w „Irydionie” Krasińskiego (1942), „Moście” Szaniawskiego (1963), „Wysokiej ścianie” Zawieyskiego (1961). Ostatnią rolą teatralną Barszczewskiej była postać wielkiej aktorki Sary Bernhardt w spektaklu „Wspomnienie” Johna Murella w reżyserii Jana Bratkowskiego (1981).

Zwykle obsadzano Barszczewską w rolach delikatnych i lirycznych kobiet, którym naturalnie nadawała szlachetnych rysów. Nie brak w jej karierze również ekspresyjnych postaci dramatycznych i głębokich ról psychologicznych. Znana była z wyrazistego, mocnego głosu, urzekającej urody i niezwykłych oczu umiejących „zagrać” wszelkie stany emocjonalne. Artystka zmarła 14 października 1987 roku w Warszawie.