Czołówka
- Tytuł oryg.:
- Wielka droga
- Rodzaj:
- Film fabularny
- Kraj produkcji:
- Polska, Włochy
- Rok produkcji:
- 1946
- Reżyseria:
- Michał Waszyński
- Scenariusz:
- Konrad Tom
- Muzyka:
- Henryk Wars
- Operator:
- Stanisław Lipiński, Seweryn Steinwurzel
- Obsada:
- Jadwiga Andrzejewska, Renata Bogdańska, Albin Ossowski, Józef Winawer, Mieczysław Malicz, Adam Aston
- Czas trwania:
- 87 min.
Opis filmu
Film przedstawia losy pary narzeczonych rozłączonych wojną: od oblężenia Lwowa w 1939 roku do formowania Armii Andersa w ZSRS poprzez tułaczkę w Iranie, Iraku, Palestynie i Egipcie aż po kampanię włoską. Istotnym i najbardziej wartościowym elementem filmu są autentyczne zdjęcia dokumentalne, m. in. z bitwy o Monte Cassino, w której bohater filmu – Adam zostaje ranny.
Wielka Droga to film mający już ponad 75 lat, jednak dopiero od stosunkowo niedawna znany jest polskiej publiczności. Jedyna dotychczas znana w Polsce wersja tego filmu trafiła do zbiorów Filmoteki Narodowej w 1962 roku z USA. Jednak z uwagi na niewygodne dla Rosji Sowieckiej wątki film ten przez 25 lat przeleżał na półce i nie był publicznie pokazywany. Ponieważ zawierał liczne autentyczne zapisy realizowane przez czołówkę filmową, ukazujące życie II Korpusu na całej trasie jego przemarszu, ćwiczenia oraz udział w operacjach wojskowych, z przygotowaniami do bitwy o Monte Cassino na czele, nie był traktowany jako film, lecz jako dokumentalne materiały filmowe i udostępniane były tylko jego fragmenty. Obok Jadwigi Andrzejewskiej i Albina Ossowskiego w jednej z głównych ról wystąpiła ówczesna narzeczona generała Andersa - Renata Bogdańska. Niewątpliwym atutem filmu jest także udział samego gen. Władysława Andersa.
Pierwsze pokazy całości, choć dostępne jedynie dla środowisk studenckich, odbyły się w latach 1988– 1989 w Katowicach i we Wrocławiu. W kwietniu 1991 roku film został wyemitowany przez telewizję i był to pierwszy raz, kiedy został on w Polsce zaprezentowany szerokiej publiczności. Dopiero wtedy, po 45 latach od premiery, Wielka Droga zaistniała w świadomości widzów w kraju.
Przygotowana przez Filmotekę Narodową premiera odrestaurowanego filmu Wielka Droga jest kolejnym niezwykle ważnym przedsięwzięciem zmierzającym do przywrócenia polskiej kulturze i pamięci zbiorowej dokonań polskich twórców – tym razem scenicznych i teatralnych. Jest aktem oddania należnego miejsca w polskiej kulturze artystom wojennym, a później emigracyjnym, którzy będąc również żołnierzami, dzielili z żołnierzami II Korpusu tułaczy los i niewygody warunków frontowych, a jednocześnie swoim talentem i tworzonym pięknem podtrzymywali ducha narodowego i wiarę w powrót do wolnej ojczyzny – której wielu z nich nigdy nie doczekało.
Wędrówka Wielkiej Drogi do publiczności w Polsce była długa. Dziś dzięki pracy Filmoteki Narodowej- Instytutu Audiowizualnego mamy możliwość obcowania z wyjątkowym zabytkiem polskiej kinematografii. Podążając za bohaterami filmowymi, możemy symbolicznie przejść wraz z Armią Andersa szlak Wielkiej Drogi.