Czołówka
- Tytuł oryg.:
- Ostatni etap
- Rodzaj:
- Film
- Kraj produkcji:
- Polska
- Rok produkcji:
- 1947
- Reżyseria:
- Wanda Jakubowska
- Scenariusz:
- Wanda Jakubowska, Gerda Schneider
- Scenografia:
- Roman Mann, Czesław Piaskowski
- Kostiumy:
- Jan Rybkowski
- Montaż:
- Róża Pstrokońska
- Muzyka:
- Roman Palester
- Operator:
- Borys Monastyrski
- Obsada:
- Wanda Bartówna, Huguette Faget, Tatiana Górecka, Antonina Górecka, Maria Winogradowa, Barbara Drapińska, Aleksandra Śląska, Alina Janowska
- Czas trwania:
- 111 min.
Opis filmu
Epicka opowieść o życiu i walce bohaterskich kobiet różnych narodowości, więźniarek Auschwitz-Birkenau. Film ma luźną konstrukcję, akcja obejmuje kilka równoległych wątków. Marta jest polską Żydówką, tłumaczką, działała w obozowym ruchu oporu; ginie podczas próby ucieczki. Rosyjska więźniarka – lekarka Eugenia, próbująca rzeczywiście ratować chorych, zostaje poddana torturom i stracona. Niemiecka komunistka Anna trafia do obozowego bunkra. Tragiczne losy więźniarek, zdziczenie i sadyzm niemieckiej załogi obozu – ten syntetyczny obraz rzeczywistości oświęcimskiej przekazała była więźniarka Oświęcimia – Wanda Jakubowska.
Pierwszy polski film, który wszedł na ekrany w ponad pięćdziesięciu krajach i który prasa światowa uznała za dzieło wielkiego formatu. Jeden z najbardziej wstrząsających filmów na temat drugiej wojny światowej. Zrealizowany w autentycznej scenerii obozu.
Digitalizacja i restauracja cyfrowa filmu Wandy Jakubowskiej została wykonana w 2019 roku w pracowniach FINA we współpracy ze Studiem Filmowym TOR (obecnie WFDiF). Do czasu podjęcia prac nad filmem był on dostępny dla widzów jedynie w postaci kopii pokazowej 35 mm oraz w wersji SD, powstałej w wyniku zgrania kopii pozytywowej za pomocą telekina. W obu przypadkach film posiadał ubytki w klatkach, obraz był bardzo zaciemniony, a dźwięk charakteryzował się występowaniem licznych hałasów i trzasków. Niektóre dialogi, istotne dla zrozumienia fabuły filmu, były wręcz niesłyszalne.
W archiwum FINA nie zachował się ani negatyw filmu, ani żadna z wytworzonych na podłożu łatwopalnym w latach 40. kopii dystrybucyjnych. Na potrzeby realizacji projektu zeskanowano w standardzie 4K i przebadano sześć materiałów pozytywowych i negatywowych. Za podstawę rekonstrukcji obrazu i dźwięku przyjęto kontrnegatyw. W celu uzyskania najpełniejszej wersji filmu braki w klatkach zostały uzupełnione z nośników pozytywowych. Restauracja cyfrowa filmu Ostatni etap była współfinansowana przez Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego oraz Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu.
Światowa repremiera odrestaurowanego filmu odbyła się w lutym 2020 roku na festiwalu filmowym Berlinale, w sekcji Berlinale Classics. Film był także pokazywany w 2020 roku na festiwalach Camerimage oraz Młodzi i Film. 24 czerwca zdobył nagrodę FOCAL International Award 2021, przyznawaną twórcom różnych rodzajów materiałów audiowizualnych, w kategorii Najlepsza rekonstrukcja.