Dowód osobisty

Czołówka

Tytuł oryg.:
Občanský průkaz
Rodzaj:
Film
Kraj produkcji:
Czechy
Rok produkcji:
2010
Reżyseria:
Ondřej Trojan
Scenariusz:
Petr Jarchovský
Operator:
Martin Štrba
Czas trwania:
137 min.

Opis filmu

Wchodzenie w dorosłość w Czechosłowacji 1974 roku nie było łatwe. Szczególnie, że dowód osobisty – „najcenniejszy dokument wypożyczony przez państwo, którego znieważenie karane jest śmiercią” – narzucił bohaterom nowe ograniczenia, jak na przykład obowiązek dwuletniej służby wojskowej. Dowód osobisty, kojarzony w wolnych społeczeństwach z niezależnością i wolnością, w znormalizowanym społeczeństwie stał się symbolem opresji. Jego fizyczność bywała impulsem do gestów oporu, takich jak nadrywanie piętnastej strony na znak niezgody z postulatami 15. Zjazdu Komunistycznej Partii Czechosłowacji. Jak jeszcze może się wyrazić bunt młodzieży w sytuacji, gdy matka prasuje na kant dżinsy kupione w Tuzexie i sugeruje założenie stylonowych spodni, a ojciec nawet w zaciszu czterech ścian boi się wypowiedzieć jakąkolwiek krytyczną ocenę o systemie? W Czechosłowacji lat siedemdziesiątych przestrzenią autoekspresji stały się subkultury muzyczne oraz własna twórczość literacka. Słuchanie Pink Floydów, w większym stopniu zaś udział w koncertach „plastików”, czyli czeskiej grupy muzycznej Plastic People of the Universe, to deklaracje światopoglądowe, wyraz niezgody na życie przesiąknięte obłudą i propagandą. Znakomicie ów bunt wobec oficjalnej kultury „estradowej”, prób kupowania społeczeństwa za pomocą racjonowania towarów i usług oraz życia w rytm trasy dom-praca-knajpa wyrażają teksty poetów czeskiego undergroundu takich jak Miroslav „Skalák” Skalický czy Ivan Martin „Magor” Jirous, których echo pobrzmiewa w wierszach jednego z filmowych protagonistów. Nostalgiczna optyka, obecna także w prozie Petra Šabacha, będącej inspiracją dla filmu, nie przesłania jego gorzkiego przekazu: rozczarowania konformistyczną postawą najbliższych czy złości na przemoc i zbrodnie sygnowane przez komunistyczną Czechosłowację.

Opis organizatora, tekst: Ewa Ciszewska

Oceń film




Galeria


Plakat