David Lynch – najbardziej popularny surrealista epoki postmodernizmu, tworzy fantastyczne filmy od prawie 50 lat. Mając na swoim koncie pionierskie perełki, takie jak Głowa do wycierania i  Mulholland Drive, przy serialu Twin Peaks wzmocnił swoją pozycję surrealisty. Oprócz bycia filmowcem Lynch jest również artystą multimedialnym, którego projekty są równie nieuchwytne i  urzekające, jak jego filmy fabularne.

Zanim Lynch rozpoczął swoją karierę reżyserską, studiował malarstwo. Wpływ tej szkoły myślenia można wyraźnie prześledzić w większości jego dzieł. Wrażliwość Lyncha lepiej niż poprzez jego obrazy może być zrozumiana tylko po udaniu się w podróż po dziwacznym świecie jego filmów krótkometrażowych. Zainteresowanie twórcy nowym medium wynikało z chęci wprawienia jego obrazów w ruch.

„Zawsze chciałem robić filmy. Nie tyle filmy, ile obrazy filmowe. Chciałem, aby nastrój obrazu mógł być rozszerzony poprzez film, żeby film był rodzajem poruszającego się obrazu. To był nastrój, o który mi chodziło. Chciałem, aby dźwięk towarzyszący obrazowi był tak dziwny i tak piękny, jakby Mona Lisa otworzyła usta i wiałby wiatr, a potem odwróciłaby się i uśmiechnęła. To byłoby dziwne.”

W  swoich krótkich filmach Lynch eksperymentuje z medium bardziej niż gdzie indziej. Jego filmy krótkometrażowe są fascynujące i przekraczają o milę surrealizm większości jego filmów. Dają wnikliwe spojrzenie nie tylko na wspólne tematy i motywy, ale także na jego styl narracyjny oraz ewolucję jego języka filmowego.

„Pomysły są jak ryby. Jeśli chcesz złowić małe, możesz pozostać w płytkiej wodzie. Ale jeśli chcesz złapać dużą rybę, musisz zejść głębiej. W głębinach ryby są potężniejsze i czystsze. Są ogromne i  abstrakcyjne. I są bardzo piękne” mówi Lynch o procesie twórczym.

Przy okazji pokazywanych w ramach cyklu Kino Konesera krótkich metraży reżysera zanurzymy się głębiej w wielkim oceanie tego marzycielskiego twórcy i przyjrzymy pływającym w nim fascynującym rybom.

• Przyciemniony pokój (Darkened Room), 2002, 8 min.

W ciemnym pokoju siedzi młoda kobieta. Ma rozmyty makijaż od płaczu. Do pomieszczenia wchodzi druga kobieta i obydwie zaczynają się kłócić. Lynch nazwał ten film „eksperymentem opartym na jakimś pomyśle”.

• Symfonia przemysłowa (Industrial Symphony: The Dream of the Broken Hearted), 1990, 11 min.

• Obmacywacz (Groper), 2004, 1 min.

• Lampa (Lamp), 2003, 31 min.

 Film ukazuje reżysera jako rzeźbiarza w procesie kształtowania dzieła.

• Przeczucia po złym uczynku (segment filmu Lumiere and Company), 1995, 1 min.

„Przeczucia po złym uczynku” to część filmu Lumiere and Company. Z okazji 100-lecia kamery Lumière czterdziestu reżyserów nakręciło jednominutowe fragmenty filmu przy użyciu oryginalnej, odrestaurowanej kamery Lumière. Ściśle przestrzegano podstawowych zasad: ciągłe ujęcie, które miało być uchwycone w maksymalnie trzech dublach, bez sztucznych źródeł światła, bez zsynchronizowanego dźwięku oraz czas trwania maksymalnie 55 sekund (długość jednej rolki filmu dla kamery). Film Lyncha obejmował kilka różnych zmian lokalizacji. Ominął zasady, używając trzech dozwolonych ujęć, aby zamknąć migawkę w aparacie i przenieść się do innego planu, tworząc w ten sposób wrażenie pięciu różnych lokalizacji.

• Sześciu mężczyzn, którym robi się niedobrze (Six Figures Getting Sick), 1966, 4 min.

Pierwszy film Lyncha, zrealizowany podczas drugiego roku studiów w Pennsylvania Academy of Fine Arts w Filadelfii to krótka, zapętlona animacja przedstawiająca sześć groteskowych, wymiotujących postaci. Film został nakręcony metodą poklatkową za pomocą kamery 16 mm. Lynch zbudował specjalną platformę dla projektora, aby umożliwić wyświetlanie filmu w ciągłej pętli. Dodatkowo wyświetlał go na rzeźbiarskim ekranie stworzonym z trzech gipsowych odlewów swojej głowy w różnych pozach. Towarzyszyło mu zapętlone nagranie syreny – niepokojącej fali sinusoidalnej, która dodała chorobliwej atmosfery.

Wydaje się całkowicie słuszne, że kariera filmowa Lyncha zaczęła się od tak mdlącego, instynktownego tematu, biorąc pod uwagę, że reszta jego twórczości jest poświęcona  konfrontowaniu widzów z ich własnym wewnętrznym niepokojem i odbijaniem ukrytej podświadomości na ekran.

• Alfabet (The Alphabet), 1968, 4 min.

Mroczna i absurdalna kobieca wizja koszmaru składająca się z nieustannej recytacji alfabetu i  dziwacznych ludzkich przedstawień każdej litery. Żona Lyncha  Peggy opowiedziała mu o śnie swojej siostrzenicy, w którym recytowała we śnie alfabet, po czym obudziła się i zaczęła podskakiwać, powtarzając go.

Zainspirowany opowieścią Lynch pomalował na czarno ściany swojej sypialni i twarz Peggy na biało, aby nadać jej nierealny kontrast z czarnym pokojem. Nagrywał żonę skaczącą po pokoju w różnych pozycjach i zmontował materiał z  animowaną sekwencją, w której powoli pojawiają się kolejne litery alfabetu, mające ludzką postać. Do recytacji alfabetu dochodzą inne efekty dźwiękowe, w tym wiatr, płacz i dźwięk syreny. Lynch na potrzeby filmu nagrał również płacz swojej nowonarodzonej córki Jennifer zepsutym magnetofonem Uher.

„Alfabet” to zapadająca w pamięć mieszanka animacji i improwizacji. Jeden z najwcześniejszych filmów krótkometrażowych Lyncha, niczym miks Francisa Bacona i filmów o surrealistach.

• Łódź (Boat), 2007, 8 min.

 „Łódź” to senna narracja nakręcona na prywatnym jeziorze w Wisconsin. „Postaramy się lecieć wystarczająco szybko, aby wejść w noc”. Przejażdżka łodzią w ciemność           nocy z Davidem Lynchem.

• Debiland (DumbLand), 2002, 31 min.

Sam Lynch opisuje „Dumbland” jako „surowy, głupi, brutalny, absurdalny serial”, będący cotygodniową ofertą „głupiego, ordynarnego humoru”.

Seria animowanych filmów, będących złośliwą satyrą na amerykańskie społeczeństwo, tworzonych samodzielnie przez Lyncha. Reżyser przedstawia w nich świat koślawy, brutalny, prostacki i brudny, a zarazem nieodparcie śmieszny, choć jest to humor czarny, podszyty karykaturą i groteską.

• Jadalnia (Dining Room.), 2004, 3 min.