"Perła w koronie" to druga część tryptyku śląskiego Kazimierza Kutza. Śląsk, lata 30. ubiegłego wieku. Górnik Jaś i jego rodzina, żona Wichta oraz synkowie, dowiadują się o planowanej likwidacji kopalni. To decyzja niemieckiego właściciela. Pracownicy postanawiają rozpocząć strajk. Zarząd kopalni zrobi wszystko, aby osiągnąć swoje cele. Tymczasem ludzie w mieście, a chwilę potem na całym Śląsku, zaczynają solidaryzować się ze strajkującymi.

W wywiadzie Bożeny Janickiej ("Kino" 1/1972) Kazimierz Kutz powiedział: "Realizowałem "Perłę w koronie" w innym świecie niźli ten, w którym zazwyczaj rodzi się film: robiłem swój film między swoimi. Wszystko to jest ważne, ponieważ obraz na ekranie składa się ze zmysłowych szczegółów, z tego, co uda się zebrać, zaaranżować i pokazać. Ale ważniejsze jest, że warunki w jakich reżyser pracuje mają ogromny wpływ na jego postawę wewnętrzną. Robiłem "Perłę w koronie" w poczuciu pełnej wewnętrznej swobody, bo wiedziałem, że robię mój własny film o mnie samym. Uwolniłem się od wszelkich zahamowań, wynikających z tego, że trzeba się będzie rozliczać przed kimś innym niż ja sam i widz".