Wystawa „Film na zawsze”, warsztaty z cyjanotypii i found footage, oprowadzania po pracowniach konserwacji i digitalizacji, Home Movie Day oraz kolejne spotkania i pokazy wokół Listy Polskiego Dziedzictwa Filmowego – to jesienne wydarzenia towarzyszące obchodom jubileuszu 70-lecia Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Zapraszamy do kina Iluzjon oraz naszych siedzib na ulicy Wałbrzyskiej i Chełmskiej.
FINA wciąż i w różnych formach/na różne sposoby świętuje swoje 70. urodziny. Niezmiernie ważną dla instytucji częścią tych jubileuszowych obchodów było ogłoszenie 27 października, w Światowym Dniu Dziedzictwa Audiowizualnego, przygotowanej przez naszych specjalistów Listy Polskiego Dziedzictwa Filmowego (LPDF), na której znalazło się pierwszych 70 filmów, istotnych zarówno z perspektywy historii polskiego kina, jak i samego archiwum. Rozpoczęliśmy też cykl towarzyszących jej spotkań i pokazów w Kinie Iluzjon – najbliższe odbędzie się w czwartek 20 listopada o godz. 19.00 pod hasłem „Ochrona dziedzictwa” i z pokazem filmu z aparatu „Oko”oraz „Ostatniego etapu” (1947) Wandy Jakubowskiej. Wcześniej, o godz. 18.00 zaprosimy na wernisaż jubileuszowej wystawy „Film na zawsze” prezentującej w sposób problematyczny zagadnienia związane z ochroną dziedzictwa filmowego na bazie doświadczeń 70 lat działalności Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego. Ta wyjątkowa ekspozycja po raz pierwszy w Polsce pokaże to, czym zajmujemy się na co dzień: niewidzialną dla osób z zewnątrz i ukrytą w archiwach instytucji niezwykłą pracę nad odnajdywaniem, ochroną, konserwacją i przywracaniem w formie cyfrowej najwspanialszych dzieł polskiej kinematografii. Wystawa dzieli się na dwie części: szersza obejmie foyer kina Iluzjon, gdzie zaprezentowane są zagadnienia związane z materiałami ukazującymi doświadczenie widza. Druga, umieszczona w rotundzie, skupia swoją uwagę na problemie znikającego obrazu, czyli ulotności delikatności taśmy filmowej, która jednocześnie pozostaje najtrwalszym nośnikiem obrazu filmowego. Ta pogrążona w cieniu część zaprezentuje proces degradacji i walkę o jej odtworzenie. Na wielkopłaszczyznowych wydrukach i materiałach projekcyjnych zostaną zaprezentowane w formie multimedialnych esejów efekty pracy konserwatorów. Widzowie będą mogli doświadczyć pełnej tęczy efektów, jakie czas odciska na przechowywanych filmach, często tworząc spektakularne i wręcz rewiowe palety barw.
Z okazji jubileuszu otworzymy też szerzej drzwi naszych siedzib i pokażemy od środka niedostępne na co dzień dla publiczności a kluczowe dla instytucji pracownie. 29 listopada zapraszamy na Wałbrzyską 3/5 na oprowadzanie po pomieszczeniach Działu Digitalizacji i Restauracji Cyfrowej – będzie to okazja do zapoznania się ze specjalistycznym sprzętem i oprogramowaniem wykorzystywanym w zaawansowanych pracach związanych z rekonstrukcją czy restauracją cyfrową filmów, dowiedzenia się, jak przebiega proces przygotowywania do udostępnienia wersji cyfrowych materiałów archiwalnych FINA, a także zajrzenia do sali kolaudacyjnej, gdzie zaprezentowane zostaną krótkie spoty przedstawiające efekty pracy zespołu. Oprowadzanie odbędzie się w dwóch turach, dla 10-osobowych grup – obowiązują zapisy.
6 grudnia zapraszamy na wizytę w pracowniach konserwacji i archiwum FINA na Chełmskiej 21 (budynek nr 28), gdzie będzie można zobaczyć pracę konserwatorów taśmy od kuchni, przyjrzeć się, jak działa stół przeglądowy, poznać kilka tajemnic pięciokondygnacyjnego magazynu taśmy niepalnej czy przejrzeć katalog kartkowy i dowiedzieć się, w jaki sposób pozyskać można materiały filmowe do różnych projektów. W programie są też pokazy archiwalnych materiałów filmowych na sprzęcie analogowym i cyfrowym – w tym fragmentu reportażu z lat 20. XX w. pokazującego cykl produkcyjny powstawania czekolady. Oprowadzanie odbędzie się w 3 turach, w grupach 10-osobowych i po uprzedniej rejestracji.
Jubileuszowy program uzupełniają warsztaty: w dniach 28-30 listopada zapraszamy na Wałbrzyską 3/5 na międzypokoleniowe, trzydniowe warsztaty found footage. To wyjątkowe zajęcia twórcze, podczas których uczestnicy/czki – pod okiem reżysera Michała Bielawskiego, autora m.in. znakomitych dokumentów „Wiatr. Thriller dokumentalny” (2019) czy „Pasażer Andrzej Munk” (2025) oraz Piotra Gorszczyńskiego, montażysty i wykładowcy Warszawskiej Szkoły Filmowej – wykorzystując technikę found footage oraz bogate materiały archiwalne z zasobów FINA (m.in. fragmenty przedwojennych filmów) stworzą własną opowieść filmową, nadając dawnym obrazom nowe znaczenia i przepuszczając je przez filtr własnej wrażliwości. Autotematyzm filmowy, sport, warszawskie plenery, zmysły, seksapil, kobieta/mężczyzna – to główne hasła/tematy. Warsztaty to szansa dla przedstawicieli różnych pokoleń, młodszych i starszych widzów (zapraszamy osoby powyżej 14 roku życia) – do podzielenia się swoim spojrzeniem na historię i zobaczenia, jak różne perspektywy spotykają się w kreatywnym procesie. Jest to także świetna okazja zarówno do podszlifowania swojego warsztatu filmowego, jak i pogłębionej refleksji nad pamięcią i dziedzictwem filmowym. 6 grudnia w siedzibie na Wałbrzyskiej, o 11.00 odbędą się dwugodzinne mikołajkowe warsztaty dla dorosłych z cyjanotypii, czyli jednej z najstarszych technik fotograficznych, nazywanej czasami malowaniem słońcem, której efektem są odbitki o charakterystycznym błękitnym zabarwieniu. Uczestnicy/czki zajęć poznają historię dawnej fotografii, zobaczą, jak powstają unikatowe odbitki i oczywiście będą mogli stworzyć własne kompozycje, które potem zabiorą do domu. Zapewniamy wszystkie potrzebne materiały, prosimy tylko o założenie wygodnych ubrań, by się nie pobrudziły podczas pracy. Ze względów organizacyjnych liczba miejsc na wszystkie warsztaty jest ograniczona – obowiązują wcześniejsze zapisy.
Tę część jubileuszowych obchodów zamkniemy 13 grudnia w kinie Iluzjon wydarzeniem Home Movie Day organizowanym we współpracy z Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i fundacją Viva Archiva. Home Movie Day to wyjątkowy dzień, w którym wspólnie odkrywamy nieoficjalną historię kina i kultury wizualnej zapisaną na taśmach 8 mm, Super 8, 16 mm czy kasetach VHS, kino osobiste, ukryte często w szufladach i na strychach. To, co dla swoich twórców i bohaterów było przede wszystkim pamięcią, dziś staje się świadectwem epoki, jej estetyki, obyczajowości i sposobów patrzenia. Home Movie Day to czas, gdy te prywatne archiwa zostają ożywione, a domowe filmy stają się wspólnym doświadczeniem. Wprowadzeniem, przedsmakiem tego, co dziać się będzie w kinie Iluzjon podczas Home Movie Day, będzie dostępna już od 10 grudnia instalacja Igi Łapińskiej i Fundacji Viva Archiva – rekontekstualizacja VHS-owych wspomnień pochodzących ze zbiorów FINA. A w samą sobotę 13 grudnia zapraszamy nie tylko warszawiaków do podzielenia się swoimi filmami domowymi i wyświetlenia ich w sali Mała Czarna. W przestrzeni Iluzjonu zespół konserwatorski Filmoteki przygotowywać będzie taśmy do projekcji, pokazując w praktyce, jak wygląda opieka nad nośnikami. Dzień zakończymy wieczornym wykładem kultoroznawczyni, dr Agaty Zborowskiej, która po raz pierwszy przedstawi w Polsce projekt „Not so Ordinary”, poświęcony filmom domowym chicagowskiej Polonii – oraz wyjątkową projekcją z kinowego projektora 16 mm. Składać się na nią będą filmy domowe z prywatnego archiwum malarza Bartka Materki, wyselekcjonowane przez kuratorki Muzeum Sztuki Nowoczesnej Anielę Trojanowską i Katarzynę Karwańską. Pokaz wzbogaci muzyka na żywo w wykonaniu Antoniego Skrzyniarza i Tytusa Materki.
Na wszystkie wydarzenia Home Movie Day wstęp wolny.
