W tym miesiącu obchodzić będziemy 100. rocznicę urodzin jednego z najbardziej cenionych amerykańskich twórców - Stanleya Kramera. Reżyser zdobył przychylność krytyki dzięki realizacjom filmów o problematyce społecznej, zawierających głębokie humanistyczne przesłanie. W swoich dziełach dotykał kontrowersyjnych tematów, jak rasizm, skutki wojny nuklearnej, chciwość czy  mechanizmy działania państwa totalitarnego. Kramer był autorem wielu znakomitych filmów, które na stałe zapisały się w historii kinematografii. Najsłynniejsze to: dramat sądowy "Wyrok w Norymberdze" – odnoszący się do historycznego procesu osądzającego zbrodniarzy hitlerowskich czy też "Ostatni brzeg" – dramat o świecie po wybuchu atomowym. W dniach 16 – 30 września oprócz wspomnianych tytułów, na ekranie Iluzjonu zaprezentujemy również mniej znane filmy z dorobku twórcy: "Zasady domina", "Taka była Oklahoma" czy "Szkoła kowbojów".

Stanley Kramer, jeden z najwybitniejszych reżyserów i producentów kina amerykańskiego urodził się 29 września 1913 roku w Nowym Jorku. Po ukończeniu uniwersytetu rozpoczął pracę w radiu, następnie wyjechał do Hollywood z zamiarem podjęcia pracy scenariopisarskiej. Zaczynał od ustawiania dekoracji, po roku trafił do biura studiów wytwórni MGM, gdzie pracował jako montażysta, współautor scenariuszy i współproducent. W 1947 roku założył własną wytwórnię, która od 1949 r. nosiła nazwę Stanley Kramer Productions. W latach 50. był współproducentem najgłośniejszych filmów realizowanych przez Columbię – „Champion” i „Pod jednym sztandarem” Robsona, „Śmierć komiwojażera” Benedecka, „Sniper” i „Caine Mutiny” Dmytryka, „Pokłosie wojny” i „W samo południe” Zinnemanna, „Dziecko czeka” Cassavetesa. Jako reżyser Kramer zadebiutował w 1956 roku filmem „Za wszelką cenę”. Rok później zrealizował monumentalny melodramat historyczny „Duma i namiętność” z udziałem Carry’ego Granta, Franka Sinatry i Sophii Loren. Zrealizowana w 1958 roku „Ucieczka w kajdanach” przyniosła mu nagrodę nowojorskiej krytyki filmowej za scenariusz i reżyserię oraz Oscara za najlepsze zdjęcia i scenariusz. Do najważniejszych filmów Kramera należą: „Kto sieje wiatr” (1961), „Wyrok w Norymberdze” (1962), „Statek szaleńców” (1964), „Szkoła kowbojów” (1971).

Artysta zapisał się na kartach historii filmu przede wszystkim jako twórca dzieł o tematyce społecznej, zawierających głębokie humanistyczne przesłanie. Podejmował drażliwe tematy, wśród których na pierwszym planie był: rasizm, chciwość, wojna nuklearna, mechanizmy działania państwa totalitarnego, tłumienie wolności, nieświadomość. W 1961 roku otrzymał specjalnego Oscara za „wysoki poziom przedsięwzięć”. Był zdobywcą Złotego Globu i 80 nominacji do Oscara, z których w rzeczywistości otrzymał 9 w różnych kategoriach, ale nigdy za najlepszy film. Stanley Kramer zmarł w lutym 2001 roku w Los Angeles.