Z okazji polskiej premiery filmu „Tár” Todda Fielda, jednego z najbardziej oczekiwanych dzieł tego roku, chcieliśmy zaprosić Państwa na mały przegląd poświęcony najciekawszym portretom muzyków na ekranie.

W nagrodzonym sześcioma nominacjami do Oscara dramacie Field opowiada historię fikcyjnej postaci Lydii Tár (w tej roli Cate Blanchett), wspaniałej kompozytorki i pierwszej w historii dyrygentki orkiestry berlińskiej filharmonii. Odtwórczyni głównej roli znakomicie oddaje niejednoznaczną osobowość artystki – osoby niezwykle utalentowanej, a jednocześnie egoistycznej i trudnej w codziennym życiu. Postaci wielkich kompozytorów i dyrygentów wielokrotnie rozpalały już wcześniej wyobraźnię filmowców, którzy opowiadając o sławnych muzykach podejmowali zagadnienie talentu (oraz jego braku) i zastanawiali się nad przywilejami artystów oraz ich społecznym statusem.

Problemy te pojawiają się w „Dyrygencie” (1980) Andrzeja Wajdy, w którym światowej sławy muzyk, obdarzony wielkim talentem John Lasocki (John Gielgud) zostaje skontrastowany ze sfrustrowanym, prowincjonalnym dyrygentem Adamem (Andrzej Seweryn). Warto wspomnieć, że ten nieco mniej znany obraz Wajdy został nazwany dziełem wybitnym przez samego Ingmara Bergmana. Motyw talentu pełni kluczową rolę również w słynnym, nagrodzonym ośmioma Oscarami „Amadeuszu” (1984) Miloša Formana, w którym losy Mozarta (Tom Hulce) poznajemy z punktu widzenia zazdroszczącego mu geniuszu kompozytora Salieriego (F. Murray Abraham). Oparte na sztuce Petera Schaffera arcydzieło Formana zaliczane jest do największych osiągnięć kina światowego.

Mniej znanym, a znakomitym filmem jest „Dotknięcie ręki” (1992) Krzysztofa Zanussiego, w którym student muzykologii próbuje nakłonić milczącego od lat muzyka Henry’ego Kesdi (Max von Sydow), by ten skomponował jeszcze jedno dzieło. Dużym atutem dramatu odwołującego się do mitu Fausta jest znakomita muzyka Wojciecha Kilara, stałego współpracownika Zanussiego. Program przeglądu uzupełni świetna „Próba orkiestry” (1978) Federico Felliniego, gdzie opis próby muzyków staje się punktem wyjścia do politycznej alegorii, w której dyrygent symbolizuje władzę.