W tym roku odbędzie się już 10° edycja Festiwalu Filmów Białoruskich BULBAMOVIE (22-24 listopada), ale pierwszy festiwal odbył się w dalekim 2011 r., a w latach 2017-2020 zniknęliśmy na 4 lata z festiwalowej mapy, ponieważ w ówczesnym, pełnym odwilży Mińsku całkiem dobrze rozwijał się białoruski konkurs (2014-2019) w ramach Międzynarodowego Festiwalu Filmowego LISTAPAD. Powróciliśmy, wiadomo w 2021 r. kiedy na Białorusi zlikwidowano konkurs filmów białoruskich na festiwalu LISTAPAD. W styczniu 2024 r. po zaledwie 3 nowych edycjach Bulbamovie w Iluzjonie, sąd w Pińsku uznał naszą stronę Bulbamovie na Facebooku za ekstremistyczną, a do naszego zespołu dołączył Mikołaj Lauraniuk, były koordynator konkursu narodowego na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym LISTAPAD, który obecnie formalnie organizuje Biełaruśfilm – czyli państwowe studio filmowe.

W tym roku obchodzimy setną rocznicę urodzin wybitnego białoruskiego pisarza Wasila Bykowa w związku z tym pokażemy film urodzonego na Białorusi reżysera Siergieja Łoźnicy „We mgle” na podstawie prozy Bykowa o tym samym tytule. Siergiej Łoźnica, nagrodzony w Cannes 2012 nagrodą FIPRESCI będzie gościem tegorocznego festiwalu Bulbamovie.

W tym roku minęła również 30 rocznica utrzymywania się przy władzy Aliaksandra Łukaszenki i wszystko niestety wskazuje, że zamierza rządzić do końca świata i o jeden dzień dłużej. Prawdopodobnie po raz pierwszy pokażemy polskiej widowni kultowy już film dokumentalny z 1996 r. pt. „Zwyczajny prezydent” białoruskiego reżysera Juryja Chaszczewackiego, który zaledwie po 2 latach rządów Łukaszenki proroczo sportretował sylwetkę, która na długo zadomowiła się w białoruskiej świadomości i chcąc nie chcąc stała się głównym białoruskim „brandem”.

Niewątpliwie wydarzeniem 10° edycji festiwalu będzie premierowy pokaz unikalnego filmu dokumentalnego „Ostatnie słowa” o białoruskim artyście Alesiu Puszkinie, który zmarł w więzieniu rok temu. Roman Schell, autor na co dzień mieszkający w Berlinie spędził z kamerą prawie 2 lata na Białorusi rejestrując życie Puszkina, aż do jego aresztowania i skazania na 5 lat więzienia.

Zaczniemy tradycyjnie w piątek (22.11) od obsypanej w zeszłym roku nagrodami „Matczyzny” w reżyserii Alexandra Mihalkovicha i Hanny Badziaki opowiadającej o „fali” w białoruskim wojsku. Następnie zanurzymy się w oparach dźwiękowych wydobywających się z akordeonu Yegora Zabelova, po czym we foyer Kina Iluzjon będziemy świętować i wspominać burzliwą historię Bulbamovie.

W sobotę (23.11) nie sposób będzie wyjść z Iluzjonu ze względu na moc filmowych atrakcji! W południe pierwszy set Konkursu Młodego Kina Białoruskiego. Po południu spotkanie filmowe i realne z Siergiejem Łoźnicą, który urodził się w Baranowiczach, czyli zagłębiu białoruskich dokumentalistów. Tam też się urodzili m. in. Andrei Kutsila, Alexander Mihalkovich i Aliaksiei Paluyan, których filmy niejednokrotnie prezentowaliśmy na naszym festiwalu. Pod wieczór blok pt. „Białoruski Cinema Punk”, czyli jak sobie radzą białoruskie kolektywy filmowe bez budżetów, ale mimo to realizujące świeże i niezależne od nikogo kino.

Wieczorem pokaz, na który bardzo zapraszamy. Obejrzymy pełnometrażowy debiut Mary Tamkovich pt. „Pod szarym niebem”, który światową premierę miał na festiwalu Tribeca w Nowym Jorku, a z Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni przyjechał z nagrodą za debiut reżyserski lub drugi film. O 23.00 spotykamy się na After Party Bulbamovie 24  – na Scenie Chmielna, a co tam będzie przekonają się tylko ci, którzy tam trafią offline…

Niedzielę (24.11) rozpoczniemy dopiero o 12.00 od II setu Konkursu Młodego Kina Białoruskiego, tak abyście mogli w końcu się wyspać po After Party Bulbamovie i nie musieli zrywać się z niedzielnego łóżka na pokazy o 10.00 czy 11.00 jak to wcześniej bywało, żeby obejrzeć filmy konkursowe. W tym roku zadbaliśmy również o wasz komfort, ponieważ przenosimy pokazy konkursowe do Sali Stolica i teraz już na pewno każdy się zmieści.

O 14.30 pierwszy i jedyny tak trafny dokument o Łukaszence autorstwa białoruskiego Michaela Moora, czyli Juryja Chaszczewackiego. Po filmie spotkanie, którego sami jesteśmy bardzo ciekawi, ponieważ będzie autor filmu, wieloletnia korespondentka TVP Arleta Bojke (przeprowadziła kiedyś wywiad z Łukaszenką) i Siergiej Łoźnica.

Po południu 2 krótkometrażowe dokumenty („Away” i „Niechciane pokrewieństwo”) białoruskich autorów Rusłana Fiedotowa i Pawła Mozhara  pokazywane niedawno na IDFA i Berlinale, opowiadające o uchodźcach wojennych z Ukrainy i odpowiedzialności Białorusinów za wojnę.

Jak za dobrych starych czasów pod wieczór polsko-białoruskie jury (wkrótce upublicznimy członków) ogłosi zwycięzców konkursu Młode Kino Białoruskie, a  na zakończenie festiwalu obejrzymy tylko co ukończony dokument o Alesiu Puszkinie. Będzie autor filmu i goście specjalni, którzy znali świętej pamięci Alesia.

Nowością i eksperymentem będą równoległe pokazy filmów w sali Mała Czarna. Na próbę pokażemy 2 filmy dokumentalne zmarłej tragicznie, młodej i bardzo obiecującej białoruskiej dokumentalistki Liuby Ziamcowaj i zrealizowany na Podlasiu film Małgorzaty Szyszki „Magia Popdlasia. Szeptuchy”.

Przybywajcie, a traficie w dziesiątkę!

dyrektor festiwalu

Janusz Gawryluk