8 lutego rozpoczynamy przegląd filmów niedoścignionego mistrza suspensu – ALFREDA HITCHCOCKA.

Był artystą niepowtarzalnym, który precyzyjnie budował swoje filmowe historie, okraszając je specyficznym czarnym humorem. Jego filmy są nie do podrobienia, jak charakter pisma. Zresztą „podpisywał” je niejako, pojawiając się w  przez kilka sekund gdzieś w tle - charakterystyczna sylwetka tęgiego, starszego pana w nieodłącznym czarnym garniturze. Do dziś pozostał niedoścignionym wzorem umiejętności łączenia elementów kina artystycznego z filmową rozrywką. Filmy Hitchcocka wymykają się jednoznacznym podziałom gatunkowym, podejmują grę z konwencjami, zmuszając widza do aktywnej interpretacji. Jego słynna dewiza brzmiała: Na początku filmu potrzebne jest trzęsienie ziemi, a potem napięcie powinno stopniowo rosnąć. W marcu na ekrany polskich kin wchodzi film o tym jak powstawał jeden z najsłynniejszych thrillerów wszech czasów – „Hitchcock” w reżyserii Saschy Gervasi inspirowany książką Stephena Rebello Alfred Hitchcock and The Making of „Psycho”. Nim jednak widzowie zobaczą jak realizowana była „Psychoza”, w dniach 8-28 lutego w kinie Iluzjon będą mogli obejrzeć ten i ponad dwadzieścia innych tytułów wyreżyserowanych przez Hitchcocka, a wśród nich – „Szantaż”, „Rebekę”, „Ptaki”, „Marnie” czy „Zawrót głowy”. Przegląd zakończymy oczywiście przedpremierowym pokazem filmu „Hitchcock” z Anthonym Hopkinsem w roli głównej.

Przeglądowi towarzyszyć będzie multimedialna wystawa polskich plakatów do filmów Hitchcocka  >>

Natomiast w księgarni kina będzie można nabyć polski przekład książki Stephena Rebello, aby porównać film z książką lub książkę z filmem.

ALFRED HITCHCOCK

Był mistrzem suspensu, artystą niepowtarzalnym, umiejącym jak nikt stopniować napięcie, precyzyjnie budować opowieść filmową, przetykając ją specyficznym czarnym humorem. Jego filmy są nie do podrobienia, jak charakter pisma. Zresztą, "podpisywał" je niejako, pojawiając się w każdym z nich przez kilka sekund gdzieś w tle - charakterystyczna sylwetka tęgiego, starszego pana w nieśmiertelnym czarnym garniturze, białej koszuli, czarnym krawacie i czarnych półbutach - zestawie, którego nie zmieniał przez lata, trzymając w szafie kilkadziesiąt niemal identycznych ubrań.

Do dziś pozostał niedoścignionym wzorem umiejętności łączenia elementów kina artystycznego z filmową rozrywką. Jego dewiza: Na początku filmu potrzebne jest trzęsienie ziemi, a potem napięcie powinno stopniowo rosnąć, oddaje istotę twórczości reżysera, który pozostanie na zawsze w historii kina wraz ze swoimi do dziś wywołującymi dreszcz strachu filmami.

Alfred Hitchcock urodził się 13 sierpnia 1899 roku w Leytonstone, biednym przedmieściu londyńskiego East Endu. Nie lubił wracać do przeszłości i zwykle zmieniał temat, gdy był o nią pytany, ale dociekliwi biografowie zdołali ją uzupełnić. Był trzecim dzieckiem sklepikarza, sprzedawcy warzyw. Ojciec, surowy katolik, posłał go do jezuickiej szkoły, kolegium św. Ignacego w Enfield. Był tęgim, nieśmiałym chłopcem, niezbyt lubianym przez kolegów, którym robił niewybredne dowcipy. Już jako piętnastolatek musiał po śmierci ojca porzucić szkołę, by pomóc matce w utrzymaniu rodziny. Później uczęszczał do Szkoły Inżynierii i Nawigacji, zaś jako dziewiętnastolatek podjął pracę w agencji reklamowej, a następnie w Towarzystwie Telegraficznym. Jednocześnie chodził na kursy sztuki na londyńskim uniwersytecie.

W 1920 roku rozpoczął pracę w przemyśle filmowym. Początkowo był rysownikiem napisów, potem rekwizytorem, dekoratorem, kierownikiem zdjęć, scenarzystą, wreszcie asystentem reżysera. W 1922 roku zrealizował swój pierwszy samodzielny film, zatytułowany "No. 13" lub "Mrs. Peabody" ("Numer trzynasty"), który jednak z braku funduszy nie został ukończony.W połowie lat dwudziestych w wytwórni filmowej UFA poznawał niemiecki ekspresjonizm na planie filmowym u Murnaua, a także radziecką szkołę montażu - oglądając "Pancernik Potiomkin" i "Strajk" Eisensteina.

Jego oficjalny debiut to "The Pleasure Garden" ("Ogród rozkoszy", 1925), jednakże sam Hitchcock wyżej cenił swój trzeci obraz, "The Lodger" ("Lokator", 1926) i ten film traktował jako swój prawdziwy debiut. Wykorzystał w nim doświadczenia niemieckiego ekspresjonizmu. Już w pierwszych filmach, takich jak "The Man who Knew Too Much" ("Człowiek, który wiedział za dużo", 1934), "The 39 Steps" ("39 kroków", 1935), "The Lady Vanishes" ("Starsza pani znika", 1938) ukształtował swój własny, niepowtarzalny styl mistrza napięcia i sensacji. Hitchcock wyreżyserował w Anglii 23 filmy, w tym "Blackmail" ("Szantaż", 1929) - pierwszy brytyjski film dźwiękowy.

W 1926 roku twórca ożenił się z Almą Reville, montażystką, która później przez wiele lat była jego współpracownicą na planie filmowym. Pierwsza i jedyna towarzyszka jego życia miała ogromny wpływ na swego męża, tworzyli bardzo udane małżeństwo, doczekali się jedynej córki Pat.
To właśnie pod wpływem Almy Alfred Hitchcock przeniósł się w 1939 roku do Stanów Zjednoczonych, gdzie zrealizował następnych 30 filmów. Pierwszym z nich była "Rebeka" ("Rebeka", 1940), za którą otrzymał nominację do Oscara. Potem powstały następne, do dziś oglądane obrazy, które potwierdziły pozycję reżysera jako mistrza gatunku, twórcy, którego dokonania weszły do żelaznego kanonu filmowej klasyki, między innymi: "W cieniu podejrzenia" ("Shadow of a Doubt", 1952), "Akt oskarżenia" ("The Paradine Case", 1947), "Okno na podwórze" ("Rear Window", 1954), "Urzeczona" ("Spellbound", 1945), "Zawrót głowy" ("Vertigo", 1958), "Psychoza" ("Psycho", 1960), "Ptaki" ("The Birds", 1963). Ostatnim filmem mistrza była zrealizowana w 1976 roku "Intryga rodzinna" ("Family Plot").

Alfred Hitchcock był także producentem dwóch serii telewizyjnych: "Alfred Hitchcock przedstawia" (1955-1962) i "Godzina Alfreda Hitchcocka" (1962-1965).
W życiu prywatnym reżyser - domator, czuły mąż i doskonały ojciec - miał dwie pasje: bardzo lubił jeść i spać. Przez wiele lat, ważąc około 150 kilogramów, był najgrubszym człowiekiem w Hollywood. Miał zwyczaj drzemać przy stole po każdym obiedzie, bez względu na rangę towarzystwa.

Jego fascynacją były też kobiety. Podziwiał je i kochał, a wszystkie były pozornie zimnymi, emanującymi erotyzmem blondynkami. W Anglii jego ulubioną aktorką była Madeleine Carroll, którą zastąpiła potem Margaret Lockwood. Gwiazdami jego pierwszych filmów amerykańskich były Joan Fontaine i Teresa Wright, ale prawdziwe oczarowanie przyszło wraz ze spotkaniem Ingrid Bergman. Fascynacja ta była jednak jednostronna. Kobiety występujące w filmach Hitchcocka nie odpłacały mu wzajemnością. Kolejna z nich, Grace Kelly, na jego uwielbienie odpowiedziała przyjaźnią, która przetrwała lata, a Hitchcock kształtował z miłością jej ekranowy wizerunek, dbając o każdy szczegół. Ona jedna poznała się też na jego specyficznym poczuciu humoru i nie dawała się zaskoczyć typowymi dla niego, stosowanymi na planie filmowym dowcipami. Tippi Hedren natomiast przeżywała bardzo dotkliwie pobyt na planie "Ptaków", zarówno zdjęcia jak i bezpośrednie awanse reżysera. Kiedy dała tym ostatnim zdecydowany odpór, Hitchcock w akcie zemsty wywarł znaczny wpływ na zrujnowanie jej kariery. Alma zdawała sobie sprawę z fascynacji męża innymi kobietami lecz chociaż w domu były okresy obcości i milczenia, była jedyną, która przy nim wytrwała.

Alfred Hitchcock oficjalnie nigdy nie wycofał się z zawodu, ciągle mówiło się o jego nowych projektach, ale po siedemdziesiątce był już naprawdę zmęczony. Zajął się przebudową domu w Los Angeles, przede wszystkim, rzecz jasna, jego kuchnią.
I w swoim ukochanym domu właśnie zmarł 29 kwietnia 1980 roku.

Pięciokrotnie nominowany do Oscara: "Rebeka" (1940), "Łódź ratunkowa" ("Lifeboat", 1943), "Urzeczona" ("Spellbound", 1945), "Okno na podwórze" ("Rear Window", 1954) i "Psychoza" ("Psycho", 1960) nigdy nie otrzymał nagrody dla najlepszego reżysera. Tylko jeden jego film, "Rebeka" otrzymał Oscara w kategorii "najlepszy film". Reżyserowi przyznano jedynie w 1978 roku nagrodę za całokształt twórczości. Traktowany był w Ameryce jako pierwszorzędny rzemieślnik a nie twórca z prawdziwego zdarzenia. Inaczej było w Europie - francuscy reżyserzy Nowej Fali - François Truffaut i Claude Chabrol uznawali go za swego mistrza. Truffaut przeprowadził z nim wywiad - rzekę, Chabrol napisał monografię.
W 1979 roku królowa Elżbieta II nadała mu tytuł szlachecki.

Był uznawany i doceniany przez wielu, a przede wszystkim przez swoją wierną publiczność, na której w gruncie rzeczy najbardziej mu zależało.
Stulecie urodzin wielkiego mistrza ekranu uroczyście obchodzono na całym świecie. Na festiwalu w Locarno odbył się specjalny pokaz odnowionych i zremiksowanych "Ptaków", W Hollywood - retrospektywa jego prac, wystawa w Oxfordzie, wielka konferencja została zorganizowana przez Wydział Studiów Filmowych Uniwersytetu Nowojorskiego, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Nowym Jorku zorganizowało ogromną retrospektywną wystawę.
Alfred Hitchcock stał się klasykiem gatunku, na którego dokonania powołują się wszyscy.