Czołówka
- Tytuł oryg.:
- Krymskie źródło
- Rodzaj:
- Film
- Kraj produkcji:
- Ukraina
- Rok produkcji:
- 2002
- Reżyseria:
- Jacek Łęski, Józef Romsza, Jacek Schmidt
- Operator:
- Józef Romasz
- Czas trwania:
- 47 min.
Opis filmu
Historia Tatarów krymskich – narodu, który po latach wygnania powrócił do swej ojczyzny na Krym i w trudnych warunkach odbudowuje swoją tożsamość. Film porusza problem decydowania o losie jednego narodu przez inny naród, ukazuje dramatyczną historię Tatarów poddawanych bezwzględnym i zbrodniczym aktom rosyjskiej przemocy. W filmie wystąpił m.in. przywódca Tatarów, Mustafa Dżemilew, który przesiedział w rosyjskich łagrach piętnaście lat. Obraz „Krymskie źródło” to próba wielokierunkowej analizy złożonych problemów społecznych i kulturowych. Zbiorowym bohaterem jest tutaj społeczność Tatarów krymskich, uważająca się – nie bez podstaw – za rdzennych mieszkańców („korinnyj narod”) Półwyspu Krymskiego. Tatarzy od wieków dominowali na Krymie, a za czasów Związku Radzieckiego uzyskali status autonomicznej republiki. Taki stan rzeczy trwał do 1944 r., kiedy to Józef Stalin – pod pretekstem nielojalności Tatarów podczas wojny z Niemcami – dokonał deportacji ludności tatarskiej z Krymu i zasiedlenia tego półwyspu przez ludność słowiańską, głównie rosyjską. W przeciwieństwie do wielu innych grup etnicznych dotkniętych podobnymi represjami, Tatarzy krymscy nigdy nie zostali oficjalnie zrehabilitowani, toteż proces ich stopniowego powrotu na ziemię przodków traktowany był jako nielegalny i spotykał się ze zdecydowanym urzędowym przeciwdziałaniem. Po upadku ZSRR i wejściu Krymu w skład niepodległej Ukrainy sytuacja Tatarów poprawiła się tylko w niewielkim stopniu. Powracający zastawali swe ziemie i domostwa zajęte przez osiadłych tu od lat Rosjan. Sytuacja ta powodowała nieustanne konflikty między grupami narodowościowymi, podsycane dodatkowo przez różnice kulturowe i wyznaniowe. Kolejnym problemem utrudniającym odrodzenie narodowe Tatarów krymskich było nie tylko częściowe zapomnienie narodowej tradycji i obyczajów, ale nawet własnego języka. Film przedstawia niezwykłą historię narodu walczącego o swoją kulturę, tożsamość i tradycje narodowe. Jego dodatkowym walorem jest obraz Krymu z początku XXI wieku, kiedy rozwija się tatarska prasa, telewizja, powstają muzea. Widzowie mogą także podziwiać tatarskie tańce i pieśni oraz zastanowić się nad niezwykłością ubiorów i tkanin ręcznie wyszywanych przez tatarskie kobiety.