Filmy krajoznawcze – Polska kultura ludowa lat 30.

Czołówka

Tytuł oryg.:
Filmy krajoznawcze – Polska kultura ludowa lat 30.
Rodzaj:
Film krótkometrażowy
Kraj produkcji:
Polska
Rok produkcji:
1935 - 1936
Reżyseria:
Eugeniusz Cękalski, Maksymilian Emmer, Jerzy Maliniak, Karol Szołowski, Roman Banach
Czas trwania:
50 min.

Opis filmu

Kujawiak reż. Eugeniusz Cękalski, 1936

Pośród malowniczych plenerów wiejskich, zespół tancerzy w strojach regionalnych tańczy kujawiaka. Twórca filmu, Eugeniusz Cękalski, związany był ze środowiskiem awangardy filmowej, stąd zastosowanie zabiegów nietypowych dla filmu dokumentalnego. „Kujawiak” to nie tylko rejestracja tańca ludowego, lecz przede wszystkim artystyczny reportaż, ukazujący tancerzy z różnych perspektyw w scenerii wiejskiej, wykorzystujący zbliżenia i ujęcia w zwolnionym tempie. W filmie wystąpił Zespół Taneczny Związku Teatrów Ludowych. „Kujawiak” to jeden z filmów składających się na głośną serię Eugeniusza Cękalskiego „Tańce polskie” (obok „Tańców góralskich”, „Tańców krakowskich” i „Tańców śląskich”). Cały cykl jeszcze przed wojną trafił do Wielkiej Brytanii (na potrzeby dystrybucji zagranicznej został przygotowany w wersji anglojęzycznej), dzięki czemu zachował się do naszych czasów. Film został zrekonstruowany w 2022 roku w oparciu o dwie kopie odnalezione po wojnie w Londynie i w Chicago.

Serek i chleb reż. Eugeniusz Cękalski, 1935

Reportaż przedstawiający życie codzienne chłopów na Podhalu, m.in. wyrób oscypków i pracę na roli. Jego wielką wartością jest komentarz czytany w gwarze góralskiej, co produkcji dokumentalnej lat trzydziestych było rzadkością - zwykle do tego rodzaju filmów angażowano profesjonalnych lektorów. Obecnie (2022) jest to najstarszy zachowany film Eugeniusza Cękalskiego, jednego z czołowych twórców polskiej awangardy filmowej. Od 1937 roku Zarząd Związku Producentów Filmów Krótkometrażowych promował „Serek i chleb” w Stanach Zjednoczonych, gdzie znajdowały się bardzo liczne skupiska Polonii, pochodzącej w znacznej części właśnie z Podhala. Do naszych czasów dotrwała jedyna, mocno zniszczona kopia na taśmie 16mm, co tłumaczy zły stan zachowania filmu.

Tańce śląskie reż. Eugeniusz Cękalski, 1936

Film przedstawiający tradycyjne tańce śląskie, piękno strojów ludowych oraz urok krajobrazu Śląska. Twórca filmu, Eugeniusz Cękalski, związany był ze środowiskiem awangardy filmowej, stąd zastosowanie zabiegów nietypowych dla filmu dokumentalnego.„Tańce śląskie” to nie tylko rejestracja tańca ludowego, lecz przede wszystkim artystyczny reportaż, ukazujący tancerzy z różnych perspektyw, wykorzystujący zbliżenia i ujęcia w zwolnionym tempie. W filmie wystąpił Zespół Taneczny Związku Teatrów Ludowych. „Tańce śląskie” to jeden z filmów składających się na głośną serię Eugeniusza Cękalskiego „Tańce polskie” (obok „Tańców góralskich”, „Tańców krakowskich” i „Kujawiaka”). Cały cykl jeszcze przed wojną trafił do Wielkiej Brytanii (na potrzeby dystrybucji zagranicznej został przygotowany w wersji anglojęzycznej), dzięki czemu zachował się do naszych czasów. Polesie. Reportaż z krainy tęsknych pieśni reż. Maksymilian Emmer i Jerzy Maliniak, 1936 Reportaż przedstawia życie codzienne mieszkańców poleskiej wsi. Przez cały tydzień ludność ciężko pracuje w polu i na rzekach, zaś w niedzielę w odświętnych strojach udaje się do kościoła, a następnie na zabawę. Jest to film z cyklu „Polesie” zrealizowanego w 1936 roku przez Maksymiliana Emmera i Jerzego Maliniaka, ukazującego Kresy Wschodnie II Rzeczpospolitej. Został odznaczony srebrnym medalem na festiwalu filmowym w Wenecji.

U Łemków reż. Karol Szołowski i Roman Banach, 1936

Reportaż krajoznawczy ukazujący zabawę ludową w Bieszczadach. W 1933 roku Polskie Towarzystwo Tatrzańskie wyszło z inicjatywą zorganizowania Święta Gór, jednak pomysł ten wszedł w życie dopiero dwa lata później. Od 1935 roku święto obchodzone było co roku w sierpniu. Reportaż „U Łemków” powstał w 1936 roku w okolicach Sanoka, z okazji drugiego Święta Gór. Jego twórcami byli Karol Szołowski, związany z kręgami awangardy filmowej, oraz Roman Banach, autor wielu filmów dokumentalnych, zarówno przed-, jak i powojennych.

Horodno – miasteczko glinianych garnków reż. Maksymilian Emmer i Jerzy Maliniak, 1936

Reportaż z Horodna, miasteczka na Kresach Wschodnich, słynącego z garncarstwa. Przedstawia cały proces wyrobu naczyń: od wydobycia gliny, przez lepienie, ozdabianie i wypalanie aż po sprzedaż na jarmarku. W latach 30. XX w. w ramach propagandy kultury polskiej powstawało wiele filmów dokumentalnych przybliżających krajobrazy malowniczych regionów oraz folklor odległych zakątków kraju.„Horodno. Miasteczko glinianych garnków” to jeden z filmów ze zrealizowanego w 1936 przez Maksymiliana Emmera i Jerzego Maliniaka cyklu „Polesie”. Został entuzjastycznie przyjęty przez krytykę, a chwalono go przede wszystkim za to, że zamiast sztampowych scen odświętnych ukazał życie codzienne i pracę zwykłych ludzi.

Oceń film




Galeria