Tym razem Ken Loach spogląda w przeszłość – akcja „Ziemi i wolności” rozgrywa się podczas wojny domowej w Hiszpanii. Po śmierci Davida, jego wnuczka Kim natrafia na dokumenty i listy dziadka z młodości. Retrospekcja przenosi nas do 1936 roku, kiedy to David – brytyjski komunista – zdecydował się pojechać do Hiszpanii, by walczyć po stronie republikanów. Na miejscu mężczyzna wielu innych ochotników pragnących walczyć z frankistami. David szybko przekonuje się jednak, że antyfaszystowskie organizacje są mocno skonfliktowane…

Ken Loach i scenarzysta Jim Allen pragnęli od dłuższego czasu opowiedzieć o wojnie domowej w Hiszpanii, ponieważ uważali, że miała ona ogromne znaczenie dla kształtowania się świadomości lewicy w XX wieku. Loach przyznawał, że pewną inspiracją przy tworzeniu dzieła było „W hołdzie Katalonii” (1938) George’a Orwella, który opisywał własne doświadczenia związane z wojną w Hiszpanii. Zdaniem Łukasza Plesnara, Loach próbuje tu  „odmitologizować obraz hiszpańskiej wojny domowej tkwiący w świadomości Europejczyków.  Prezentuje i wyjaśnia mechanizmy manipulowania przez władze republikańskie międzynarodową opinią publiczną, pokazuje niegodziwości i okrucieństwa popełniane przez obie strony konfliktu, dowodzi, że rząd w Madrycie został w pewnym momencie poddany prawie pełnej kontroli Moskwy” (Ł. Plesnar, A jak poszedł Johnny na wojnę… czyli o kinie wojennym, [w:] Wokół kina gatunków, red. K. Loska).