Ostatni z krótkometrażowych filmów Paradżanowa o sztuce i artystach. Hołd, wyraz uznania (i fascynacji) jednego twórcy dla drugiego. Bohaterem jest gruziński prymitywista Niko Pirosmani (właśc. Niko Pirosmanaszwili, 1862-1918). Zgodnie z tytułem Paradżanow tworzy wariację na temat twórczości tego genialnego samouka, układa własny kolaż, ekranową kompozycję: obrazy przeplatają się z fragmentami inscenizowanymi nawiązującymi do profesji i życia bohatera. Stąd obok eksponowania cech charakterystycznych jego malarstwa (jak wielkie, lśniące oczy ludzi i zwierząt czy lejtmotyw uczt z gestem wznoszenia toastu) – przypomnienie szczegółów technicznych (malowanie na czarnej ceracie) czy wątków osobistych (nieodwzajemnione uczucie do aktorki Marguerite de Sevres, uwiecznionej na jednym z najbardziej znanych portretów artysty).

Film, zrealizowany pomiędzy „Legendą o Twierdzy Suramskiej” (1984) i „Aszikiem Keribem” (1988), wpisujący twórczość malarza także we współczesny pejzaż, podkreśla symboliczność biografii Pirosmaniego: malował na zamówienie, umarł w nędzy, by kilka dekad później stać się ikoną gruzińskiej sztuki.

opracowanie: Katarzyna Wajda