Młody literat przyjmuje zlecenie opisania historii bohaterów gabinetu figur woskowych: kalifa Bagdadu, cara Iwana Groźnego i Kuby Rozpruwacza. Z zapałem siada do pracy, dopingowany przez córkę właściciela. Opowieści o wyrzeźbionych z wosku postaciach zaczynają mieszać się z rzeczywistością…

Ekspresjonistyczny horror, kino grozy wykorzystujące – zapoczątkowaną przez arcydzieło nurtu, Gabinet doktora Caligariego (Das Cabinet des Dr. Caligari,1920) Roberta Wienego – ramę narracyjną, pozwalającą połączyć na zasadzie antologii trzy historie odrębne, ale opowiedziane według podobnego schematu: główny bohater, tyran i wcielenie zła, ingeruje w relację pary zakochanych (w których wcielają się pisarz i córka właściciela, co podkreśla mieszanie się fikcji ze światem realnym). Mroczna tonacja tych opowieści jest stopniowalna: o ile pierwsza, orientalna, ma w sobie pewną dawkę (czarnego) humoru, o tyle ostatnia jest rodem (dosłownie) z sennego koszmaru. Ten niesamowity nastrój współtworzą charakterystyczne dla niemieckiego ekspresjonizmu dekoracje: monumentalne, wyraźnie zdeformowane, co podkreśla dodatkowo gra światła i cienia.

Film jest też popisem aktorskim Wernera Kraussa i Conrada Veidta, czyli doktora Caligariego i wykorzystywanego przez niego somnambulika Cezara z filmu Wienego oraz Emila Janningsa, który w tym samym roku w Portierze z hotelu Atlantic (Der letzte Mann), kammerspielowym arcydziele F. W. Murnaua – zagra jedną ze swoich najważniejszych ról. To również pierwszy przykład kina grozy ukazującym mroczny, filmowy potencjał świata manekinów, figur woskowych czy lalek, wykorzystywany w dziesiątkach horrorów i dreszczowców do dziś. Do naszych czasów zachowała się skrócona wersja eksportowa filmu. Film został zrekonstruowany i odrestaurowany w 2K w oparciu o barwioną kopię nitro ze zbiorów British Film Institute oraz kopię z Cinématheque Française.

Michał Pieńkowski