THE LAST WORD (OSTATNIE SŁOWO) - 1973

Film o ostatnich dniach sześciu kobiet - sześciu więźniarek politycznych. Każda z nich oczekuje nadchodzącej egzekucji na swój sposób. Film o ludzkich poczynaniach w skrajnych okolicznościach. To kolejny z poetyckich filmów Binki Żelazkowej o antyfaszystowskim ruchu oporu. Film jest esejem filmowym, jego forma wyróżnia się swobodną grą skojarzeń i celowo wyrazistą konwencją. Wiele epizodów ma specyficzne znaczenie alegoryczne. Narodziny dziecka w celi dla skazanych, świętowanie pierwszych kroków dziecka i „taniec ognia” mają charakter rytualny i są związane z tradycyjnymi rysami bułgarskich charakterów. Wyimaginowany „pokaz mody”, kwiaty narysowane na ścianach celi i karmienie dziecka w przeddzień egzekucji budzą poczucie symbolicznego zwycięstwa nad siłami ciemności. Niemal nierzeczywista scena szkolnego występu kojarząca się z postacią Joanny d'Arc i Rewolucją Francuską podejmuje temat roli ideałów w historii ludzkości. W tym filmie piękno, dobro, tradycja i charakter narodowy przedstawione zostają na tle bezwzględnej brutalności.

CYTAT: „Dobro nam się nie przyda, potrzebujemy posłuszeństwa…Jeśli chodzi o te papugi, jutro powtórzą wszystko, czego je nauczymy”.

WYBRANE FESTIWALE I NAGRODY: 1974 Festiwal Filmowy w Cannes - Nominacja do Złotej Palmy; 1973 Bułgarski Festiwal Filmów Fabularnych Złota Róża: Zdobywca nagrody Złota Róża za najlepsze zdjęcia Boris Yanakiev, Zdobywczyni Nagrody Specjalnej Jury dla najlepszego filmu - Binka Żelazkowa (scen./reż.) - i dla Cwetany Manewy (aktorki)

BIOGRAM REŻYSERKI:

Binka Żelazkowa urodziła się 15 lipca 1923 roku w mieście Swilengrad w Bułgarii. Studiowała sztukę teatralną w Narodowym Instytucie Teatralnym w Sofii. Jej kariera reżyserska rozpoczęła się w 1957 roku, kiedy to wraz z mężem Hristo Ganevem wyreżyserowała swój pierwszy film fabularny Zhivotut si teche tiho... Pod koniec lat pięćdziesiątych Binka Żeliazkowa była jedną z niewielu kobiet na świecie realizujących filmy fabularne. Jej styl pozostawał pod wpływem włoskiego neorealizmu i francuskiej Nowej Fali, a także kina sowieckiego. Zrealizowała siedem filmów fabularnych i dwa dokumentalne. Cztery z jej dziewięciu filmów zostały objęte zakazem dystrybucji i dotarły do widzów dopiero po upadku komunizmu. Była dyrektorką bułgarskiej sekcji organizacji Kobiety w Filmie, która powstała w 1989 roku po Międzynarodowej Konferencji Kobiet w Filmie (KIWI) w Tbilisi w Gruzji. Przestała robić filmy po 1989 roku, co zbiegło się z upadkiem reżimu komunistycznego w Bułgarii. Przez pewien czas aktywnie działała w organizacji Kobiety w Filmie, ale wkrótce całkowicie wycofała się z życia publicznego.

A film about the last days of six women - six political prisoners. Each of them expects the coming execution in her own way. A film about human deeds under extreme circumstances. This is another of Binka Zhelyazkova's poetic films about the anti-fascist resistance. This is a film essay whose form is notable for free associative thinking and deliberate expressive conventionality. Many of the episodes convey a peculiar allegorical meaning. The birth of a baby in a condemned cell, the celebrating of the first steps of the child and the 'fire dancing' have a ritual character and are associated with traditional features of Bulgarian characters. The imaginary 'fashion show', the flowers drawn on the walls of the cell and the nursing of the baby on the very eve of the execution convey the sense of a symbolic victory over the forces of darkness. The almost unreal scene of the school recital involving association with Jeanne d'Ark and the French Revolution introduce the theme of the role of ideals in the history of mankind. In this film Beauty, Good, Tradition and the National Character are set against a background of fierce brutality.

A QUOTE FOR THE FILM: "Good is of no use for us, we need obedience...As for these parrots, tomorrow they will repeat whatever we teach them."

SELECTIVE LIST OF FESTIVALS AND AWARDS: 1974 Cannes Film Festival - Nominee Palme d'Or; 1973 Golden Rose Bulgarian Feature Film Festival: Winner Golden Rose Award - Best Cinematography Boris Yanakiev, Winner Special Jury Award Best Film Binka Zhelyazkova (writer/director)Tzvetana Maneva (actress)

DIRECTOR’S BIO:

Binka Zhelyazkova was born on July 15, 1923 in the town of Svilengrad, Bulgaria. She studied theater at the National Theater Institute in Sofia. Her career as a film director began in 1957 when she co-directed her first feature film Life Goes Quietly By... with her husband Hristo Ganev. At the end of the 1950s Binka Zhelyazkova was one of the few women in the world making feature films. Her style was influenced by Italian Neo-Realism and the French New Wave, as well as Russian Cinema. During her career she directed seven feature and two documentary films. Four of her nine films were banned from distribution and reached audiences only after the end of communism. She was the director of the Bulgarian section of Women in Film, an organization created in 1989 after the International Women in Film Conference, KIWI, in Tbilisi, Georgia. She stopped making films after 1989, which coincided with the fall of the communist regime in Bulgaria. For some time after that she remained active in the women in film organization but soon completely withdrew from public life.