Bracia Quay to mistrzowie animacji poklatkowej, których twórczość łączy surrealizm, literackie inspiracje i niezwykłą wrażliwość wizualną. Ich filmy, pełne mrocznej poezji, często czerpią z dorobku środkowoeuropejskiej kultury i sztuki. W prezentowanym zestawie zobaczymy m.in. „Maskę", inspirowaną opowiadaniem Stanisława Lema, gdzie Quayowie wykorzystali muzykę Krzysztofa Pendereckiego, nadając opowieści o kobiecie-cyborgu niepokojący, hipnotyczny charakter. W „Alicji w Odczarowanej Krainie" wrażeniowa animacja splata się z muzyką Siergieja Prokofiewa, tworząc oniryczną wersję klasycznej baśni. „Gabinet Jana Švankmajera" to hołd dla czeskiego mistrza surrealizmu, pełen alchemicznych odniesień i gier z rzeczywistością. „De Artificiali Perspectiva albo Anamorfoza" odkrywa tajniki anamorfozy, a „Grzebień" („Z muzeów snu") wprowadza nas w świat Roberta Walsera, w którym przedmioty ożywają. Całość dopełnia eksperymentalna „Ta nienazywalna miotełka", oparta na „Eposie o Gilgameszu", w której animacja Quayów nabiera wręcz mitologicznego wymiaru.

1. Grzebień (Z muzeów snu)

Eksperymentalna próba adaptacji baśniowego świata Roberta Walsera, w którym bohaterowie – od śpiącej królewny po enigmatycznego strażnika – tworzą nietypową, bajkową relację. Film ten to swoiste preludium do większego projektu, łączy bowiem elementy aktorskie i lalkowe, nadając przedmiotom życie i niemal animistyczny charakter. Na ścieżce dźwiękowej dominuje muzyka Lecha Janowskiego i szeptana, wielojęzyczna narracja, które tylko pogłębiają oniryczną atmosferę. To refleksja nad granicą między rzeczywistością a snem, inspirowana literacką wrażliwością Walsera.

2. De Artificiali Perspectiva albo Anamorfoza

Animowany wykład poświęcony historii i technikom anamorfozy, czyli zabiegowi deformacji obrazu, który ujawnia właściwe proporcje dopiero przy określonym kącie patrzenia. Film wykorzystuje bogate odniesienia kulturowe – od XVI- i XVIII-wiecznych praktyk malarskich po refleksje surrealistów i teoretyków XX wieku. Quayowie, wykorzystując środki animacji dokumentalnej, tworzą dzieło łączące analizę historyczną z eksperymentalną estetyką. Dzięki współpracy z historykiem sztuki i konsultacjom ekspertów film umiejscawia anamorfozę w szerokim kontekście artystycznym.

3. Ta nienazywalna miotełka (Epos o Gilgameszu)

Film nawiązuje do Eposu o Gilgameszu, prezentując zakamuflowaną narrację o próbie pojmania dzikiego Enkidu przez tytułowego bohatera. Quayowie splatają tu liczne inspiracje – od projektów lalek art brut po awangardową prozę Konrada Bayera – tworząc warstwową, bogatą w symbole opowieść. Film przypomina zarówno surrealistyczną baśń, jak i eksperymentalny manifest artystyczny, osadzony w kontekście historycznych odniesień.

4. Gabinet Jana Švankmajera, praskiego alchemika filmu

Seria animowanych sekwencji stanowiących hołd dla czeskiego reżysera Jana Švankmajera, mistrza surrealistycznej animacji poklatkowej. Film łączy elementy historyczne i współczesne – XVI-wieczne inspiracje z estetyką lat 80. – dzięki czemu powstał nieoczekiwany kolaż wizualny. W tle pojawia się muzyka Zdenka Liški, a sam tytułowy „gabinet” okazuje się ożywioną lalkową interpretacją arcydzieł sztuki, takich jak portret Bibliotekarza Arcimbolda. Dzieło to stanowi złożony dialog między tradycją a nowoczesnością, osadzony w specyficznej, alchemicznej atmosferze praskiej kultury filmowej.

5. Alicja w Odczarowanej Krainie

Film udowadnia, że wyobraźnia braci Quay potrafi przekształcić każde zlecenie w niezwykle osobliwy, surrealistyczny obraz. W Alicji… po drugiej stronie lustra dochodzi do kataklizmu – nad domem głównej bohaterki zbiera się ciężka, burzowa chmura, a sama kraina czarów przybiera zupełnie nowe, nieoczywiste kształty. Scenariusz, napędzany muzyką Siergieja Prokofiewa, kreuje enigmatyczny, przekaz, w którym wizualne symbole przeplatają się z aktualnymi tematami ekologicznymi. Projekt został zaprezentowany podczas koncertów Live Earth SOS.

6. Maska

W odpowiedzi na inicjatywę Instytutu Kultury Polskiej w Londynie bracia Quay zekranizowali jedną z robotycznych bajek Stanisława Lema, skupiając się na mrocznej historii Duenny – kobiety-cyborga przypominającej XVIII-wieczny automat. Film łączy w sobie elementy opowieści o miłości, przemocy i dwoistości, co podkreśla anglojęzyczny tytuł literackiego pierwowzoru – Mortal Engines. Twórcy wykorzystali muzykę Krzysztofa Pendereckiego, a także elementy tradycji teatralnej związane z dawnymi spektaklami lalek. Ta wielowarstwowa adaptacja ukazuje, jak Quayowie przekształcają inspiracje literackie w wizualnie sugestywny, niemal niemy przekaz.