Niezwykły sterowiec

(Le dirigeable fantastique)

Francja 1906, 3’

reż. i obsada: Georges Mélies, prod. Star-Film

DCP źródło: EYE Filmmuseum

Wynalazca opracowuje projekt statku powietrznego. Szczęśliwy tańczy ze szczęścia, po czym zasypia. Wtedy w jego pracowni zjawiają się niezwykli goście, a narysowany statek naprawdę unosi się w powietrzu... Obraz łączący elementy ulubionych i najbardziej charakterystycznych dla twórczości Georgesa Méliesa gatunków: filmu fantastyczno-naukowego, feerii i baśni. Reżyser wykorzystuje tutaj wypracowane przez siebie triki filmowe, a sięgnięcie po motyw snu pozwala widzieć w tej niezwykłej opowieści jeden z wczesnych przykładów kina onirycznego. Film – co też typowe dla produkcji francuskiego mistrza – jest ręcznie kolorowany.

Oprac. Katarzyna Wajda

Radio na wsi

(Radio auf dem Lande)

Niemcy 1928, 5’

reż. Svend Noldan, prod. Pinschewer-Film AG

DCP, cz-b źródło: Deutsche Kinemathek

Seria animowanych reklam wyprodukowanych w 1928 roku dla Berlińskiego Towarzystwa Radiowego przez Juliusa Pinschewera, który zasłynął z łączenia potrzeb marketingowych z filmem trikowym i rozmaitymi technikami animacji. Radio na wsi przedstawia rozmaite sytuacje z mieszkańcami wsi, którzy dzięki obecności radia w swoich domach unikają mniejszych lub większych tragedii - złej pogody, chorób swoich zwierząt czy nieuczciwych mieszczuchów - i mają dostęp do rozrywki.

Oprac. Marta Stańczyk

Automatyczna firma przeprowadzkowa

(Le garde meuble automatique)

Francja 1912, 7’

reż. Roméo Bosetti, prod. Pathé Freres

DCP źródło: EYE Filmmuseum

Ludzie otaczają się meblami, tworzą za ich pomocą domy – ale czy meble potrzebują ludzi? Automatyczna firma przeprowadzkowa udowadnia, że przedmioty są samodzielne (o tym też opowiada reklama Kuchenne rewolucje, którą można zobaczyć w tym zestawie). Ten film trikowy wykorzystuje animację poklatkową, żeby pokazać ówczesną fascynację automatyzacją życia codziennego, która miała ułatwić życie nowoczesnemu człowiekowi. Dyskusje na ten temat trwają do dzisiaj, a zachwyt nad nowinkami technologicznymi nadal zderza się z niepokojem nad coraz większą zbędnością ludzkiej pracy. Jednocześnie Automatyczna firma przeprowadzkowa pokazuje zachwyt nad możliwościami technicznymi kina, rozwijając wcześniejszy projekt „Mobilier fidele" (1910), nad którym Roméo Bosetti pracowała z Émile’em Cohlem, pionierem filmu animowanego. Sam Bosetti zasłynął przede wszystkim jako pierwszy szef filii Pathé Comica, w której realizował burleskowe serie z Leontyną czy Gawroszem. EYE Filmmuseum dokonało restauracji taśmy nitro znalezionej w Archive Film Agency w Anglii.

Oprac. Marta Stańczyk

Kuchenne rewolucje

(Küchenrebellen)

Niemcy 1928, 4’

reż. nieznany, prod. Pinschewer-Film AG

DCP, cz-b źródło: Deutsche Kinemathek

Julius Pinschewer w kolejnej artystycznej reklamie – w tym bloku pokazujemy również Radio na wsi - próbuje sprzedać uniwersalny proszek do czyszczenia różnych powierzchni, ale przede wszystkim bawi się animacją. W Kuchennych rewolucjach opowiada o losach gospodyni, która zmaga się z porządkami - i ewidentnie tę walkę przegrywa. W pewnym momencie wałek, imbryk i garnek zdesperowani tym, jak wyglądają, postanawiają wziąć sprawy w swoje ręce. Wyruszają na odsiecz, a film aktorski łączy się z animacją lalkową.

Oprac. Marta Stańczyk

Jajka na twardo

(Egged On)

USA 1926, 23’

reż. i scen. Charles R. Bowers, Harold L. Muller, Ted Sears, obsada: Charles R. Bowers, prod. Bowers Comedy Corporation

DCP źródło: FPA

France Charley wymyśla maszynę przetwarzającą zwykłe jajka w nietłukące się. Konstruując ją z różnych elementów - jak cudze koło od wozu – wprowadza sporo zamieszania, ale cel uświęca środki. Wynalazkiem zainteresowana jest duża firma eksportowa, która przysyła do Charleya agenta. Okazuje się jednak, że zdobycie niezbędnych do przetestowania maszyny jajek nie jest łatwe… Pierwsza z serii krótkometrażowych, autorskich komedii Charlesa Bowersa i jego pierwsze ulubione ekranowe wcielenie, czyli młody (i często nieobliczalny) wynalazca ze swą skomplikowaną maszyną. Zabawne slapstickowe gagi, filmowe triki, efektowne elementy animacji (od niej zaczynał przygodę z kinem) i duża doza poetyckiego absurdu to znak rozpoznawczy tej odkrywanej na nowo twórczości.

Oprac. Katarzyna Wajda

Snub wynalazca

(It’s a Gift)

USA 1923, 13’

reż. Hugh Fay, obsada: „Snub” Pollard, Marie Mosquini, William Gillespie, Wallace Howe, prod. Hal Roach Studios 8mm źródło: Lobster

Grupa potentatów naftowych szuka nowych biznesowych strategii. Chce nawiązać współpracę z ekscentrycznym wynalazcą Pollardem, który ponoć stworzył niepalny substytut benzyny. Zaproszony na spotkanie innowator opuszcza swoje pełne technologicznych (acz często nonsensownych) pomysłów mieszkanie i dociera na miejsce w niebanalny sposób. Slapstickowa komedia wpisująca się w popularny wówczas nurt filmów o szalonych wynalazcach – jej kluczowy gag z magnetyczną podkową przeszedł do historii gatunku. Najsłynniejszy z wyprodukowanej przez Hala Roacha serii krótkich metraży ze „Snubem” Pollardem, popularnym filmowym komikiem lat 20. z charakterystycznymi długimi, zwisającymi wąsami, który w wytwórni zastąpił Harolda Lloyda.

Oprac. Katarzyna Wajda