O kinie Iluzjon
Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej
Kino Iluzjon – Muzeum Sztuki Filmowej ma szczególny status kina archiwalnego. Znajduje się pod opieką Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego (FINA). Należy do Sieci Kin Studyjnych i Lokalnych. Nowoczesne, dwusalowe, klimatyzowane kino prezentujące klasykę filmową oraz najnowsze dokonania kinematografii światowej i polskiej. Bez reklam i popcornu.
ILUZJON ceniony jest za ambitny repertuar – połączenie klasyki i nowości – oraz wybór nietuzinkowych wydarzeń filmowych: pokazów specjalnych, spotkań z filmowcami (z Mikiem Leigh, Jiřim Menzlem, Krystyną Jandą, Jerzym Stuhrem, Jerzym Hoffmanem), wystaw multimedialnych, seansów z muzyką na żywo (Święto Niemego Kina), festiwali i przeglądów (Docs Against Gravity Film Festival, MFF Watch Docs. Prawa Człowieka w Filmie, Sputnik nad Polską. Festiwal Filmów Rosyjskich, Festiwal Kultury Żydowskiej Warszawa Singera, Nieznane oblicza Japonii, przegląd filmów kandydujących do Orłów – dorocznych nagród Polskiej Akademii Filmowej), repremier zdigitalizowanych i odrestaurowanych cyfrowo filmów przedwojennych z muzyką na żywo („Pan Tadeusz”/ 1982 /, – reż. Ryszard Ordyński, muz. Tadeusz Woźniak; „Zew morza” / 1927 /, – reż. Henryk Szaro, muz. Krzesimir Dębski) czy uroczystych premier, na przykład odrestaurowanego cyfrowo dzieła Jerzego Hoffmana w nowej wersji montażowej – „Potop Redivivus” (2014). Kino ma w repertuarze cykle filmowe dla szerokiego grona odbiorców, m.in. Kino od Kuchni, I Love Polish Cinema, Kultura Dostępna, Młodzi Gniewni, Mały Iluzjon czy Klub Seniora. Iluzjon udostępniany jest na różnorodne wydarzenia specjalne: premiery filmowe, gale wręczenia nagród, konferencje i sympozja.
Już przed laty, w 1998 roku ILUZJON został okrzyknięty przez „Gazetę Wyborczą” miejscem magicznym. W 2001 roku został wyróżniony przez Radę Miasta Stołecznego Warszawy odznaką Zasłużony dla Warszawy, zaś w 2009 roku nagrodzony Wdechą (kulturalną nagrodą „Gazety Co Jest Grane 24”) w kategorii Miejsce Roku 2008. W 2014 roku ILUZJON polecany jest w alternatywnym przewodniku po stolicy „Zrób to w Warszawie” Agnieszki Kowalskiej i Łukasza Kamińskiego: Po renowacji na europejskim poziomie utrzymali znakomity program i niezwykle satysfakcjonujące przeglądy. Gdzie indziej na dużym ekranie zobaczymy „Ponure chwile” Mike’a Leigh czy „Nawet karły były kiedyś małe” Wernera Herzoga? (Patryk Mogilnicki)
Wytrawnych widzów ILUZJON nie odstraszy brakiem popcornu, zachęci zaś bezkonkurencyjnym programem, atrakcyjnymi cenami biletów, przyjaznym otoczeniem mokotowskiego skweru, bliskością stacji metra oraz kawiarnią Stolica Café.
Zapraszamy nieustająco!
Historia
Zanim 60-letni już ILUZJON przeistoczył się w multimedialne Muzeum Sztuki Filmowej – czyli zmodernizowany dwusalowy obiekt wyposażony w najnowocześniejszą aparaturę projekcyjną (z możliwością odtwarzania formatów od 16 mm po 3D) – niejednokrotnie zmieniał swój adres. Obecną siedzibę pod mokotowskim adresem Narbutta 50A (w zabytkowym budynku dawnego kina Stolica) zyskał dopiero w 2009 roku dzięki wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Swój szczególny status kina archiwalnego ILUZJON zawdzięcza przynależności do Filmoteki Narodowej, która dysponuje jedną z największych kolekcji archiwaliów i filmów w Europie.
Fot. Filmoteka Narodowa
Filmoteka Narodowa, wykonując zapisy swojego statutu, a także statutu Międzynarodowej Federacji Archiwów Filmowych (FIAF), do której należy, w dużym stopniu za pośrednictwem kina ILUZJON prowadzi działalność upowszechniającą kulturę filmową. Od 1956 roku, czyli niemal od początku działalności Filmoteki, w wynajmowanych i użyczanych przez właścicieli obiektach pod szyldem kina ILUZJON odbyły się setki przeglądów, festiwali i innych imprez filmowych.
- ILUZJON rozpoczął swoją działalność w marcu 1956 roku, jako klub „Iluzjon” działający przy Archiwum Filmowym w Warszawie.
- Następnie miał swoje siedziby w: kinie Kultura na Krakowskim Przedmieściu 21/23; w latach 1957–1960 w gmachu Urzędu Rady Ministrów przy al. I Armii Wojska Polskiego 14 (obecnie al. Szucha); w roku 1961 funkcjonował w niepełnym wymiarze w nieistniejącym już kinie Aurora przy ul. Kredytowej 7, należącym wówczas do Towarzystwa Przyjaźni Polsko–Radzieckiej; w styczniu 1963 roku kino wznowiło stałą działalność w Sali pod Kopułą przy pl. Trzech Krzyży 5, gdzie funkcjonowało przez 10 lat; w 1974 roku ILUZJON działał w kinie Polonia przy ul. Marszałkowskiej 56; od 1984 roku rezydował zaś w kinie Śląsk przy ul. Wspólnej 4, w którym działał najdłużej (aż do 1996 roku, kiedy to decyzją Ministra Budownictwa wypowiedziano Filmotece umowę najmu. Na wiadomość o zamknięciu ILUZJONU ulicami Warszawy przeszła manifestacja kilkuset studentów Uniwersytetu Warszawskiego oraz mieszkańców miasta, domagających się odwołania tej decyzji).
- W 1997 roku Filmoteka Narodowa uzyskała nową siedzibę dla swojego kina w budynku dawnego kina Stolica, mieszczącego się na Mokotowie.
- W grudniu 2008 roku, dzięki determinacji władz Filmoteki Narodowej oraz dotacji ze środków budżetowych Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, zakupiono od MAX-FILM S.A. zabytkowy budynek przy ul. Narbutta 50A (uprzednio wpisany do Krajowego Rejestru Zabytków).
- Od stycznia 2009 roku z powodu przygotowań do prac modernizacyjnych budynku przy ul. Narbutta kino ILUZJON tymczasowo działało w audytorium im. Stefana Dembego w Bibliotece Narodowej przy al. Niepodległości 213 w Warszawie.
- 27 kwietnia 2011 roku Filmoteka Narodowa podpisała umowę z generalnym wykonawcą prac remontowo-budowlanych w ramach inwestycji „Adaptacja i przebudowa zabytkowego budynku kina Iluzjon — Muzeum Sztuki Filmowej przy ul. Narbutta 50A w Warszawie dla potrzeb Filmoteki Narodowej".
- 9 listopada 2012 roku działalność zmodernizowanego ILUZJONU – MUZEUM SZTUKI FILMOWEJ została gestem symbolicznego włączenia neonu przez ówczesnego Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Bogdana Zdrojewskiego wznowiona z sukcesem. Tego dnia, dokładnie po 84 latach od premiery miała miejsce uroczysta repremiera odrestaurowanej cyfrowo superprodukcji z lat 20. XX w. — „Pana Tadeusza” (reż. Ryszard Ordyński, 1928) z muzyką na żywo Tadeusza Woźniaka. Wydarzenie objął Honorowym Patronatem Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski.
Dawna Stolica
Budynek przy ul. Narbutta 50A zaprojektował w 1948 roku Mieczysław Piprek jako kino Stolica (wybudowane w latach 1949–1950). Równolegle architekt zaprojektował warszawskie kina: W-Z (na Woli), 1 Maj (na Grochowie) i Ochota (obecny Och-Teatr). Te cztery kina są przykładami modernistycznej architektury użyteczności publicznej flirtującej z socrealizmem. Wraz z otaczającym go terenem (przy skwerze im. Antoniego Słonimskiego) ILUZJON został wpisany do rejestru zabytków. Obiekt jest budynkiem wolnostojącym, jednokondygnacyjnym o rozczłonkowanej bryle, wzniesionym na planie prostokąta z dostawioną od południa charakterystyczną rotundą. Oryginalne elementy wyposażenia wnętrza kina Stolica – np. tkanina na ścianach (żakard „Kolumny” wg projektu Zofii Matuszczyk-Cygańskiej wykonany przez słynną Spółdzielnię Artystów „Ład” na przełomie 1948 i 1949 roku), gipsowe kartusze, czyli reliefowe wariacje na temat herbu Warszawy (Warszawskiej „Syrenki”), czy elementy lizen i gzymsów – zostały poddane pracom konserwatorskim i odtworzone po uprzedniej inwentaryzacji wzoru. Aleksandra Kot zaprojektowała nowy neon ILUZJONU. W efekcie renowacji budynek ILUZJONU zachował elementy oryginalnego wystroju i zyskał na funkcjonalności.
Fot. Rafał Osmólski
Modernizacja
Adaptacja i przebudowa ILUZJONU miała na celu standaryzację techniczną budynku, przywrócenie jego dawnej świetności oraz podwyższenie standardu. Inwestycja zakładała powiększenie przestrzeni użytkowej budynku – przekształcenie kina jednosalowego w obiekt wielofunkcyjny. Powstały dwie sale projekcyjne: sala Stolica (263 miejsca, w tym 2 miejsca dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich) ze sceną przed ekranem z orkiestronem oraz sala Mała Czarna (47 miejsc, w tym 2 miejsca dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich). Obie sale wyposażone zostały w nowoczesny sprzęt audiowizualny obsługujący zarówno tradycyjne, jak i nowoczesne techniki multimedialne.
Fot. Stolica, Danuta Matloch
Fot. Mała Czarna, Danuta Matloch
W odrestaurowanym budynku powstała także kawiarnia i przestrzeń przeznaczona na wystawy multimedialne (monitory w rotundzie kina, dające możliwość instalacji wystaw interaktywnych, monitory w foyer głównym oraz Wideo Wall – 12 bezszwowych ekranów – w małym foyer), umożliwiająca Filmotece Narodowej prezentację zbiorów w nowoczesny sposób. Multifunkcjonalność obiektu stworzyła nowe możliwości organizacji wydarzeń kulturalnych na dużą skalę, takich jak: festiwale filmowe, retrospektywy twórczości, spotkania z twórcami i animatorami kultury oraz hang-outy (rozmowy grupowe za pośrednictwem Internetu), warsztaty, premiery filmowe i wiele innych aktywności.
Remont kina został sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Fot. Rotunda, Danuta Matloch
Repertuar
Repertuar ILUZJONU to głównie klasyka filmowa prezentowana w cyklach tematycznych, retrospektywach i przeglądach. Wierzymy, że historia kina tworzy się na bieżąco, dlatego też w programie nie brakuje nowości (współczesnych ambitnych tytułów) oraz filmów dokumentalnych.
W nawiązaniu do dawnej tradycji wybrane seanse poprzedzane są Polską Kroniką Filmową. Nie zapominamy też o młodych widzach – co niedzielę zapraszamy do Małego Iluzjonu. Realizujemy też programy edukacyjne.
Wiele wydarzeń jest wynikiem dobrej współpracy z partnerami, takimi jak: Goethe-Institut, British Council, Instytut Francuski, Włoski Instytut Kultury, Duński Instytut Kultury, Rumuński Instytut Kultury czy Czeskie Centrum, dzięki którym pozyskujemy najciekawsze propozycje filmowe z całej Europy, które niejednokrotnie nigdy wcześniej nie miały dystrybucji w Polsce.
ILUZJON współpracował z festiwalami AfryKamera czy Lato Filmów. Obecnie gości najciekawsze wydarzenia filmowe na kulturalnej mapie stolicy: Millenium Docs Against Gravity Film Festival, Łodzią po Wiśle, MFF Watch Docs. Prawa Człowieka w Filmie, Sputnik nad Polską. Festiwal Filmów Rosyjskich. Tutaj odbywają się też przeglądy filmów kandydujących do Polskich Nagród Filmowych ORŁY, a także Nagrody PSC (Stowarzyszenia Operatorów Filmowych).
Goście Iluzjonu
Ambicją kina jest także rozmowa o historii i języku kina. Na przestrzeni lat ILUZJON gościł wielu twórców kina światowego, m.in. Wernera Herzoga, Ulrike Ottinger, Doris Dörrie, Volkera Schlöndorffa, członków słynnej grupy Monty Python, Lindsaya Andersona, Alana Parkera, Vilgota Sjömana, Jana Troella, Kena Russella, Jean-Jacques' a Beineixa, Innę Czurikową, Anastazję Wertyńską, Karena Szachnazarowa, Jiříego Menzla, Mike’a Leigh, a także najwybitniejszych twórców kina polskiego: Andrzeja Wajdę, Krzysztofa Zanussiego, Marka Koterskiego, Piotra Dumałę, Dorotę Kędzierzawską, Marcela i Pawła Łozińskich, Krzysztofa Krauzego, Macieja Pieprzycę, Bodo Koxa, Janusza Zaorskiego, Andrzeja Jakimowskiego i Jerzego S. Stawińskiego.
Wydarzenia specjalne
Okazją do interesujących spotkań z polskimi twórcami jest przegląd filmów kandydujących do Orłów. Gościliśmy dotychczas m.in. Agatę Kuleszę, Agatę Trzebuchowską, Dawida Ogrodnika, Piotra Głowackiego, Marcina Krzyształowicza, Adama Bajerskiego czy Wojciecha Mecwaldowskiego.
W cyklu Kino od Kuchni sukcesywnie odkrywamy przed widzami tajniki kolejnych etapów produkcji filmowej. Pokazujemy mechanizmy procesów twórczych, działania artystyczne i zabiegi technologiczne, składające się na realizację filmową. Gośćmi pokazów są współtwórcy dzieł, którzy przybliżają publiczności wybrane aspekty produkcji. Z publicznością kina ILUZJON spotkali się w tym cyklu m.in. montażysta filmu „Lęk wysokości” ( reż. Bartosz Konopka, 2011) – Jarek Barzan, odpowiedzialny za warstwę dźwiękową filmu „Imagine” (reż. Andrzej Jakimowski, 2012) – Jacek Hamela, operatorzy – Piotr Sobociński Jr oraz zdobywca nagrody PSC za zdjęcia do „Obławy” (reż. Marcin Krzyształowicz, 2012) – Arkadiusz Tomiak, scenarzyści – Maciej Karpiński i Józef Hen, a także twórcy storyboardów do „Wymyku” (reż. Greg Zgliński, 2011) – Mateusz Rakowicz i Greg Zgliński.
Kino od Kuchni to wspólna inicjatywa Filmoteki Narodowej oraz magazynu branży audiowizualnej „FilmPRO”.
Od 2003 roku organizujemy w ILUZJONIE autorskie wydarzenie filmowo-muzyczne Święto Niemego Kina. Projekcjom niemych filmów towarzyszy muzyka wykonywana na żywo (jazzowa, klasyczna, klubowa i eksperymentalna). Na festiwalu wystąpili m.in. Urszula Dudziak, Maciej Maleńczuk, Leszek Możdżer, Stanisław Soyka, Aga Zaryan oraz zespoły – Pink Freud, Pustki, Myslovitz i Voo Voo czy światowej sławy taper Antonio Coppola.
Edukacja
Uczniów szkół gimnazjalnych oraz ponadgimnazjalnych zapraszamy do udziału w spotkaniach w formie multimedialnej prelekcji wraz z seansem filmowym. To świetna okazja by zapoznać się z dorobkiem najwybitniejszych twórców sztuki ruchomego obrazu.
Informacja
Aktualności oraz bieżący repertuar ILUZJONU publikujemy na stronie internetowej kina, w drukowanych ulotkach dystrybuowanych na terenie Warszawy i w programach dostępnych w siedzibie kina. Zapraszamy również na profil ILUZJONU na Facebooku.
Zapraszamy do ILUZJONU!